hơn hồi đó.
Thế mà, nếu ta muốn nghiên cứu cẩn thận lịch sử Hoa Kì thời kì bốn
mươi lăm năm qua, ta cũng sẽ dễ đàng tin rằng quyền lực trung ương của họ
đang suy giảm.
Không khó gì chỉ ra những nguyên nhân của hiện tượng này.
Khi ban bố hiến pháp năm 1789, cả đất nước rơi vào tình trạng vô chính
phủ. Liên bang tiếp nối cảnh hỗn loạn đó gây nên biết bao e ngại và hằn học.
Nhưng Liên bang khi đó cũng có những người ủng hộ nhiệt thành, vì nó là
biểu hiện của một nhu cầu lớn. Dù hồi đó nó bị công kích mạnh hơn bây giờ,
chính quyền Liên bang vẫn nhanh chóng đạt tới tối đa quyền hành, chuyện
thường thấy khi một chính quyền đã đứng vững sau khi lôi cuốn được mọi
sức mạnh vào cuộc đấu tranh. Vào thời kì đó, việc diễn giải hiến pháp hình
như mở rộng chủ quyền Liên bang ra chứ không thu hẹp nó lại, và Liên bang
về nhiều phương diện là hình ảnh của một và chỉ một quốc gia duy nhất
được điều hành, cả ở bên trong lẫn bên ngoài, bởi duy nhất một chính quyền.
Nhưng để tới được điểm đó, nhân dân dường như đã phải đứng cao hơn
chính mình.
Hiến pháp không huỷ bỏ tính cá thể của các bang, và các cơ thể, bất kể
thế nào, bao giờ cũng có bản năng hướng đến sự độc lập. Bản năng này càng
bộc lộ rõ rệt ở một xứ sở như nước Mĩ, nơi mỗi một làng cũng y như thể một
nước cộng hoà quen với thói tự cai quản mình.
Vậy là có sự nỗ lực từ phía các bang để chịu tuân thủ Liên bang như cấp
cao hơn mình. Và mọi nỗ lực nào, dù kết quả to lớn đi nữa, thì cũng không
thể không suy yếu dần đi cùng với sự suy yếu của cái nguyên nhân đòi phải
có những nỗ lực ấy.
Chừng nào mà quyền lực Liên bang được củng cố vững chãi, nước Mĩ lấy
lại vị trí ngang với các dân tộc khác, hoà bình trở lại trên các vùng biên giới,
và niềm tin của công chúng tăng cao. Thay thế cho hoang mang là trật tự
vững vàng cho phép kĩ năng của từng con người được tiếp bước bình thường
và được tự do phát triển.
