hơn là sự thừa nhận một trình độ khôn ngoan cao hơn trong cái sức mạnh
đang áp bức mình.
Thật vậy, cái sức mạnh toàn diện về chính trị đó của phe đa số ở Hoa Kì
làm cho công luận không cần đến bàn tay của “đa số” mà vẫn ảnh hưởng
mạnh mẽ hơn đến tinh thần của từng công dân; nhưng phe đa số chẳng làm
được điều này. Muốn tìm nguồn gốc của ảnh hưởng này, cần đi tìm ngay
trong sự bình đẳng, chứ không đi tìm trong những thiết chế ít nhiều mang
tính “quần chúng” do những con người bình đẳng có thể tự lập ra cho họ. Có
thể tin rằng quyền lực tinh thần của phe đa số sẽ kém tuyệt đối trong một
quốc gia dân trị chịu dưới quyền một ông vua hơn là quyền lực tinh thần đó
trong lòng một thể chế dân chủ thuần tuý. Quyền lực tinh thần đó bao giờ
cũng sẽ vô cùng tuyệt đối trong các thời kì bình đẳng, bất kể luật pháp chính
trị chi phối con người trong các thời kì đó ra sao, và có thể tiên báo rằng
niềm tin vào quan niệm chung khi đó sẽ như là một thứ tôn giáo mà đấng
tiên tri chính là phe đa số vậy.
Như vậy, quyền uy tinh thần sẽ khác nhau, nhưng vẫn không bớt đi tí nào;
và đừng có nghĩ là nó sẽ biến đi mất, tôi đồ rằng nó còn dễ dàng to lớn lên,
và rất có thể nó sẽ bó chặt lí tính cá nhân trong những giới hạn chật hẹp
không xứng với sự vĩ đại của con người và không hợp cho hạnh phúc của
con người. Tôi thấy rất rõ hai khuynh hướng phát triển của tính bình đẳng;
một khuynh hướng đưa từng con người tới những tư tưởng mới mẻ, và một
khuynh hướng kia dẫn con người tới chỗ không còn tư duy gì nữa. Và dưới
quyền uy một số luật lệ nhất định, tôi thấy nền dân trị sẽ làm tắt ngấm tự do
cá nhân được trạng thái xã hội dân chủ nâng đỡ, đến mức là, sau khi đã bẻ
gãy mọi cản trở tự do cá nhân bị áp đặt từ xưa, con người sẽ lại tự trói chặt
tinh thần mình hơn vào với ý chí chung của đám đông
Nếu như, thay thế cho mọi thế lực khác nhau đã gây phiền hà hoặc làm
chậm trễ quá đáng sự bùng phát của lí tính cá nhân, các quốc gia dân trị lấy
quyền lực tuyệt đối của phe đa số để đặt vào đó, khi ấy cái xấu chỉ thay đổi
tính chất còn xấu thì vẫn hoàn xấu. Con người vẫn chẳng có nổi khả năng
tìm ra cách sống độc lập; tuy cũng khó đấy chứ chẳng dễ gì, song họ mới chỉ
