tâm vào những công trình tinh thần. Họ đã hiểu thế nào là nghệ thuật văn
chương và cuối cùng họ đem lòng yêu nghệ thuật đó, yêu cho riêng mình và
nếm náp một thú vui bác học khi thấy ai ai cũng khép mình theo nghệ thuật
đó.
Chưa hết: những con người tôi vừa mới nói đến như thế đã bắt đầu và kết
thúc đời mình trong cảnh sống dư dật hoặc giàu sang phú quý; và vì thế nên
thị hiếu của họ phải là sự hưởng thụ những thú chơi kén chọn và mang trong
lòng mình cái tình yêu những thú vui uyên thâm và tinh tế.
Hơn nữa, một chút yếu đuối tinh thần mà họ thường tiêm nhiễm trên con
đường sử dụng dài dặc và thanh bình biết bao tài sản như vậy, khiến họ tách
rời khỏi ngay cả những thú vui quá bất ngờ và quá mạnh mẽ mà họ có thể
bắt gặp. Trong tình cảm, họ muốn được vuốt ve mơn trớn thôi, chứ không
muốn gặp những xúc động tột cùng; họ muốn nhìn thấy những chuyện đời
thú vị, nhưng không muốn bị lôi vào đó.
Bây giờ, ta hãy hình dung vô vàn tác phẩm văn chương tạo ra bởi những
con người mà tôi vừa phác hoạ, hoặc hình dung những tác phẩm làm ra phục
vụ cho họ, và bạn sẽ dễ dàng nhận thấy một nền văn học chính quy và nhịp
nhàng do được định sẵn là phải như vậy. Một tác phẩm dù nhỏ nhặt nhất ở
đó cũng được chăm chút đến tận những chi tiết nhỏ nhặt nhất; nghệ thuật và
lao động ở đó bộc lộ rõ ra trong mọi sản phẩm; mỗi loại hình ở đó đều tuân
theo những quy cách riêng không cho phép ai rời xa mà nếu tách ra thì tức là
sẽ tự cô lập mình với mọi sự.
Phong cách ở đó cũng quan trọng như ý tưởng, hình thức cũng quan trọng
như nội dung; giọng điệu sẽ trau chuốt, chừng mực, kiềm chế. Tư tưởng
trong tác phẩm đó bao giờ cũng mang dáng dấp cao sang, hiếm khi thấy một
cung cách vội vã, và các nhà văn sẽ gắn bó nhiều vào công việc hoàn thiện
tác phẩm hơn là làm ra nhiều tác phẩm mới.
Đôi khi xảy ra chuyện có những thành viên của tầng lớp có học thức, vốn
dĩ chỉ sống trong môi trường chật hẹp với nhau và chỉ viết ra cho nhau đọc,
sẽ hoàn toàn mất hết khả năng giao tiếp với thế giới bên ngoài, điều đó khiến
họ rơi vào cầu kì và giả tạo; khi đó họ sẽ tự áp đặt những nguyên tắc văn
