Cho dù những con người chúng tôi vừa mới phác hoạ tính cách họ ở đây
có cổ sơ đến đâu chăng nữa, song chẳng vì thế mà ta dám nghĩ rằng còn có
thể có những con người khác nữa văn minh hơn thế, tiến bộ mọi mặt hơn
thế, lại đã từng tồn tại trước họ ở chính những vùng này.
Có lời truyền tụng ngấm ngầm, nhưng lại rất phổ biến trong phần lớn các
nhóm cư dân người Anh điêng sống trên bờ Đại Tây dương, nói rằng xưa
kia chốn ở của những nhóm cư dân đó là ở vùng phía Tây sông Mississippi.
Dọc theo đôi bờ sông Ohio và trong thung lũng trung tâm, mỗi ngày ta vẫn
còn bắt gặp những gò đống do bàn tay con người tạo nên. Khi ta đào vào
bên trong những công trình đó thì, nghe kể lại rằng, chẳng ai bắt gặp gì hết
ngoài những xương người, những dụng cụ lạ lùng, những vũ khí và những
đồ dùng gia đình đủ loại làm bằng một thứ kim loại hoặc hao hao giống
những đồ có công dụng các chủng tộc bây giờ chẳng còn nhớ nữa.
Người Anh điêng thời nay không thể cung cấp bất kì thông tin nào về lịch
sử nhóm người vô danh đó. Những người sống ở đó cách nay ba trăm năm,
vào lúc diễn ra cuộc phát hiện châu Mĩ, cũng chẳng nói được gì hơn khiến ta
có thể suy ra để có dù chỉ là một giả thuyết. Những lời truyền tụng và những
công trình xây cất dễ sập nhưng không ngừng xuất hiện đó của thế giới
hoang sơ chẳng cung cấp manh mối gì hết. Thế nhưng có điều ta không thể
nghi ngờ, nơi đó từng cư ngụ hàng ngàn con người như chúng ta. Khi nào
thì họ tới đó, nguồn gốc họ ra sao, số phận họ và lịch sử của họ ra sao? Và
khi nào thì họ đã bị diệt vong? Chẳng ai nói được gì về điều đó hết.
Điều cực kì khó hiểu! Đã có những nhóm người hoàn toàn biến khỏi trái
đất mà đến cả tên gọi của họ cũng bị xoá mất. Ngôn ngữ họ bị mất, vinh
quang của họ tan biến như một âm thanh không tiếng vọng. Nhưng tôi
không hiểu liệu có không một trường hợp đơn nhất ít ra đã để lại một nấm
mồ nhắc nhớ lại con đường họ đi ngang. Vì thế, trong tất cả những công
trình của con người, công trình bền lâu nhất vẫn cứ là cái gì có thể phác hoạ
lại được tốt nhất sự hư vô và những khốn cùng của con người!
Dù rằng cái xứ sở chúng ta vừa mới miêu tả được cư ngụ bởi vô số bộ lạc
người bán địa, ta có thể nói một cách công bằng là vào thời kì phát hiện ra
