Tôi hoàn toàn không có ý định nghiên cứu ở đây về việc vào thời Trung
đại giai cấp quý tộc đã sinh ra ở đâu và nó đã được ra đời như thế nào, tại
sao nó lại xa cách sâu sắc đến thế với toàn thể dân tộc, là điều đã xây dựng
nên và củng cố quyền lực của nó. Tôi coi như giai cấp đó đang đứng sững
kia, và tôi tìm cách để hiểu rõ vì sao tầng lớp đó có một con mắt nhìn khác
đời đến thế đối với hầu hết các hành động của con người.
Trước hết, điều gì khiến tôi rất ngạc nhiên, ấy là trong thế giới phong
kiến, các hành động không khi nào bị chê hay được khen những giá trị nội
tại của chúng, mà lắm khi việc đánh giá chúng lại chỉ tuỳ theo những mối
liên hệ đến kẻ là tác giả hoặc kẻ là mục tiêu của những hành động ấy; điều
mà nếu nhìn bằng cái lương tri thông thường của con người thì thấy thật là
khó ngửi, có những hành động mà một kẻ bình dân chẳng coi ra gì thì lại
làm tổn thương danh dự một nhà quý tộc; có những hành động khác lại thay
đổi tính chất tuỳ theo việc chúng xúc phạm ai, một nhà quý tộc hoặc một kẻ
nằm ngoài giới quý tộc.
Khi các ý kiến khác nhau đó xuất hiện, giới quý tộc là cả một cơ thể riêng
nằm tách ra ngay trong lòng cả cái dân tộc vẫn bị họ thống trị từ những tầng
cao nơi họ đứng mà không ai với tới nổi. Để duy trì được cái vị thế đặc biệt
tạo thành sức mạnh cho họ đó, giới quý tộc không chỉ cần có những đặc
quyền về chính trị: nó còn cần cả những đức hạnh và những thói xấu cho
riêng nó đem dùng.
Việc một đức hạnh nào đó hoặc một thói xấu nào đó thuộc về lớp quý tộc
hơn là thuộc về lớp bình dân; việc một hành động nào đó được bỏ qua khi
đối tượng là một tên vô lại, hoặc là bị kết án vì đối tượng là một nhà quý tộc,
đó thảy đều là võ đoán; nhưng việc người ta gắn danh dự hoặc hổ thẹn cho
những hành động tuỳ theo điều kiện của con người, đó là kết quả của chính
cơ chế một xã hội quý tộc trị. Và đúng thế, ta được thấy điều đó trong tất cả
các nước có một tầng lớp quý tộc. Chừng nào mà vẫn còn sót lại dù chỉ một
mảnh di sản của chế độ đó, thì ta vẫn còn bắt gặp những chuyện lạ lùng như
sau: làm hư hỏng một cô gái da màu ít làm hại tới thanh danh một người Mĩ,
còn cưới cô ta thì lại làm người Mĩ kia mất danh dự.
