Có những trường hợp nào đó, danh dự phong kiến quy định phải trả thù
và không cho phép tha thứ những lời lẽ xúc phạm đến danh dự; còn có
những trường hợp khác thì danh dự phong kiến kiên quyết bắt con người
phải biết nhịn, nó đòi hỏi con người phải quên bản thân mình đi để tha thứ
cho việc mình đã bị xúc phạm đến danh dự. Danh dự phong kiến chẳng đề ra
một bộ luật về tình nhân loại cũng như sự cư xử dịu dàng; nhưng nó ca tụng
sự độ lượng; nó đánh giá cao sự phóng túng hơn là sự hiếu thiện, nó cho
phép con người làm giàu nhờ cờ bạc, nhờ chiến tranh, chứ không nhờ lao
động; nó ưng thích những tội phạm lớn hơn là những kiếm chác cỏn con.
Tính tham lam khiến nó ít khó chịu hơn là thói hà tiện, bạo lực thường được
nó chấp nhận trong khi nó lại thường thấy những trò xảo trá và những thói
lọc lừa là đáng khinh.
Những quan niệm kì cục đó không hề sinh ra chỉ từ những thói đỏng đảnh
của một ai đó đã nghĩ ra chúng.
Một giai cấp mà đã leo được lên trên đầu của mọi giai cấp khác, và nó còn
không ngừng cố công cố sức để được mãi mãi đứng ở vị trí cao nhất đó, giai
cấp ấy nhất định phải vinh danh những đức hạnh nào đao to búa lớn và
huênh hoang, những đức hạnh có khả năng dễ dàng kết hợp với lòng tự hào
và tình yêu quyền lực. Giai cấp ấy chẳng e ngại phải xáo trộn trật tự tự nhiên
của ý thức để đưa các đức hạnh kia lên đứng bên trên mọi đức hạnh khác.
Thậm chí giai cấp ấy còn tình nguyện nâng cao một vài tật xấu táo tợn và
chơi trội lên trên những đức hạnh thanh bình và khiêm nhường. Cứ y như
thể hoàn cảnh bắt buộc giai cấp ấy phải hành động như vậy.
Ngoi lên trên mọi đức hạnh và thay vào vị trí của vô số đức hạnh ấy,
những nhà quý tộc thời Trung đại lấy cái lòng dũng cảm của kẻ chiến binh
làm danh dự cao nhất.
Đó cũng lại là một quan niệm đặc biệt nữa được đẻ ra một cách khiên
cưỡng từ tính chất đặc biệt của trạng thái xã hội.
Tầng lớp quý tộc phong kiến sinh ra từ chiến tranh và sinh ra để làm chiến
tranh. Nó tìm thấy quyền lực trong vũ khí và nó duy trì quyền lực đó bằng
vũ khí. Không có gì đối với nó cần thiết hơn lòng dũng cảm của kẻ chiến
