châu Âu mà khác hẳn mọi dân tộc thương mại thời nay; vì thế mà, do vị thế
của Mĩ và do nhu cầu của họ, họ cũng chẳng giống ai hết.
Ở Mĩ, người ta đối xử nghiêm khắc như chưa từng thấy ở mọi nơi trên thế
giới đối với tất cả những tật xấu nào có bản chất là làm thay đổi tập tục của
nhân dân và phá hoại cuộc gắn bó vợ chồng. Điều đó thoạt nhìn thì trái
ngược hẳn với tính khoan dung của họ trên những điểm khác. Ta ngạc nhiên
khi bắt gặp cũng ở người Mĩ một nền luân lí lỏng lẻo đồng thời lại khắc khổ
đến như vậy.
Song những chuyện như vậy không hề thiếu nhất quán như ta nghĩ. Ở Hoa
Kì, công luận chỉ đàn áp nhẹ nhàng lòng “tham” giàu, là cái phục vụ cho sự
vĩ đại của nền sản xuất công nghiệp và sự thịnh vượng của dân tộc. Ở Hoa
Kì người ta cũng đặc biệt lên án những tập tục xấu làm con người sao nhãng
việc tìm kiếm hạnh phúc và làm xáo trộn trật tự bên trong gia đình, là cái
thật là cần thiết cho công việc kinh doanh được thành công. Để được lòng
tin yêu của đồng loại, người Mĩ bị buộc phải thu mình tuân thủ các thói quen
đã thành nền nếp. Chính trên ý nghĩa đó mà ta có thể nói rằng người Mĩ coi
việc giữ mình trong trắng là một điều thuộc về danh dự.
Danh dự của người Mĩ phù hợp với danh dự xưa của châu Âu trên một
điểm này: nó đặt lòng dũng cảm lên hàng đầu của mọi đức hạnh, và trên
thực tế là nhu cầu đạo đức lớn nhất đối với con người; nhưng người Mĩ
không nhìn nhận danh dự đó theo cùng góc độ như của châu Âu xưa.
Ở Hoa Kì, tinh thần thượng võ là một giá trị không được đánh giá cao, cái
lòng dũng cảm được con người ở đó hiểu thấu đáo và coi trọng hơn cả ấy là
dũng cảm đương đầu với đại dương để cập bến sớm hơn, chịu đựng không
kêu ca những nỗi cơ cực của chốn hoang mạc, và chịu đựng cảnh cô đơn là
nỗi cơ cực nhất trong mọi nỗi cơ cực; đó là cái lòng dũng cảm hầu như
khiến con người có thể vô cảm trước sự đảo ngược đột ngột một tài sản nhặt
nhạnh mãi mới có nổi, và cũng cái lòng dũng cảm đó gợi ý ngay cho con
người có những nỗ lực mới để tạo dựng một tài sản khác. Lòng dũng cảm
kiểu đó là cái chủ yếu cần cho sự bảo tồn và sự thịnh vượng của liên minh
