ông đâu. Họ kín đáo đem sức ì ra để chọi lại tính điên của ông. Họ đem lợi
ích bảo thủ ra chọi lại các bản năng cách mạng, đem các thị hiếu của kẻ ở ẩn
ra chọi lại các đam mê phiêu lưu. Họ đem cái thiên lương ra chọi lại những
cách biệt quá xa của thiên tài. Họ đem chất thơ cao nhã ra chọi lại chất văn
xuôi thô thiển của ông. Ông cố công cố sức nâng họ lên được một hồi, rồi họ
lại tuột khỏi tay ông, và như thể bị chính sức nặng của mình lôi đi, họ lại rơi
xuống đất chỗ vừa mới được nâng lên. Ông canh tân “cách mạng”, kiệt lực
vì cứ muốn hà hơi nhiệt thành vào cái đám đông dửng dưng và không tập
trung chú ý kia, và cuối cùng ông thấy mình bất lực, không phải là thấy
mình bị thất bại, mà vì thấy mình đơn độc chẳng có ai theo.
Tôi chẳng hề có ý định nói rằng, một cách tự nhiên, những con người
sống trong các xã hội dân chủ đều bất động; ngược lại, tôi cho rằng trong
một xã hội như thế, có một sự chuyển vần vĩnh cửu, và ở đó không một ai
biết đến sự nghỉ ngơi; nhưng tôi tin rằng con người ở đó hoạt động bên trong
những giới hạn nhất định họ chẳng khi nào vượt qua. Ngày lại ngày, họ làm
biến đổi, họ đổi thay, họ đổi mới những cái thứ yếu; và họ vô cùng cẩn thận
không đụng chạm đến những cái chính yếu. Họ thích thay đổi, nhưng họ e
ngại những cuộc cách mạng.
Mặc dù người Mĩ không ngừng thay đổi hoặc xoá bỏ luật pháp của mình,
song khó mà thấy họ lộ ra những đam mê cách mạng. Ta dễ dàng nhận thấy
điều đó qua việc người Mĩ nhanh chóng tự mình hãm lại hoặc tự làm dịu
mình đi khi thấy chuyện náo loạn công cộng bắt đầu mang tính chất đe doạ
và khi các đam mê tỏ ra bị kích động mạnh mẽ và người Mĩ e sợ bùng nổ
một cuộc cách mạng coi như một đại thảm hoạ, và trong thâm tâm mỗi
người họ đều tự quyết định phải hi sinh lớn lao để tránh đại hoạ đó. Không
có quốc gia nào trên thế giới này mà tình cảm về sở hữu lại tỏ ra thật mạnh
mẽ và đầy âu lo như là ở Hoa Kì, nơi đa số người dân tỏ ra ít có xu hướng đi
theo những học thuyết nào đe doạ làm thay đổi theo cách nào đó tính hiến
định của tài sản.
Tôi lắm khi vẫn nhận xét rằng những học thuyết nào có bản chất mang
tính cách mạng, loại học thuyết chỉ có thể thực hiện nhờ đổi thay tình trạng
