phẩm của sự khéo tay của con người. Còn cung cách tự nhiên của chính
quyền sẽ nằm trong tính chất tập trung của nó. (Xem G)
CHÚ THÍCH
(G)
Một quốc gia dân chủ không chỉ thích thú tập trung hoá quyền lực; những
đam mê của tất cả những ai dẫn dắt đất nước liên tục đẩy nó đi theo hướng
tập trung hoá.
Ta có thể dễ dàng tiên báo rằng hầu hết các công dân có tham vọng và có
khả năng của một quốc gia dân chủ sẽ hoạt động không ngừng nhằm mở
rộng những chức năng phận sự của quyền lực xã hội, bởi vì tất cả bọn họ
đều hi vọng sẽ có một ngày điều khiển được quyền lực đó. Ta sẽ tốn thì giờ
vô ích để đi làm cái việc chứng minh cho những con người đó rằng sự tập
trung hoá cực đoan có thể gây tai hại cho Nhà nước, đó chỉ là tập trung hoá
riêng cho những con người đó mà thôi.
Trong số những con người hoạt động công ích tại các nước dân chủ, ta chỉ
gặp những con người rất chí công vô tư hoặc rất tầm thường là muốn phi tập
trung hoá quyền lực mà thôi. Những người chí công vô tư thì hiếm, còn
những người tầm thường thì bất lực.
