nguồn gốc, một do sự khám phá của các nhà khảo cổ tại địa điểm
Mohenjodaro và Harappa, và nguồn thứ hai từ tài liệu của người Aryans
mô tả về nhân cách đạo lý và niềm tin của dân tộc mà họ chiến thắng. Từ
chứng cớ khảo cổ, chúng tôi thấy một số biểu tượng có tính cách đạo giáo,
đặc biệt là Phật Giáo: Biểu tượng cây bồ đề và những sinh vật như voi và
nai. Biểu tượng quan trọng nhất là việc khám phá thấy một số hình ảnh
người ngồi xếp bằng hai chân tréo lên nhau và bàn tay để trên đầu gối, mắt
khép hờ đúng như tư thế của người ngồi thiền.
Những bằng chứng khảo cổ được các học giả uyên bác nghiên cứu và
kết luận rằng việc hành thiền chắc chắn bắt nguồn từ nền Văn Minh Thung
Lũng Indus. Ðọc kinh Vệ Ðà của các người Aryans mô tả tôn giáo của nền
Văn Minh Thung Lũng Indus, chúng ta thường thấy hình ảnh của một nhà
tu khổ hạnh. Chúng ta thấy họ hành thiền, sống độc thân, sống cuộc đời
khổ hạnh, đôi khi không áo che thân hoặc ăn mặc rất đơn sơ, họ lang thang
không nhà cửa, và giảng dạy về lẽ sinh tử. Nếu tập trung những bằng chứng
khảo cổ của nền Văn Minh Aryans, chúng ta thấy nổi lên hình ảnh tôn giáo
của nền Văn Minh Thung Lũng Indus, và nhận thấy mấy điều quan trọng.
Trước tiên là yếu tố thiền định hay tập trung tư tưởng. Thứ hai là từ bỏ thế
tục, bỏ cuộc sống gia đình, sống một cuộc đời khổ hạnh nay đây mai đó.
Thứ ba chúng ta thấy quan niệm về tái sinh qua nhiều kiếp sống. Thứ tư là
chúng ta có một quan niệm về trách nhiệm tinh thần về cuộc đời, khỏi niệm
về nghiệp, và cuối cùng mục đích của đời sống đạo lý, mục tiêu của giải
thoát.
Trên đây là những nét đặc thù nổi bật trong tôn giáo của nền Văn
Minh Ấn lúc sơ khai.
Bằng cách đối chiếu, không khó khăn mấy để tìm ra điểm dị biệt giữa
hai tôn giáo này. Chúng ta hãy nghiên cứu tôn giáo của người Aryans. Ðến
đây, nhờ vào nền văn hóa tôn giáo của họ, chúng ta dễ tạo nên một hình ảnh
cụ thể. Khi người Aryans tới Ấn, họ có một tôn giáo hoàn toàn thế tục. Họ
chủ trương mở rộng xã hội bằng tiên phong khai phá. Có rất nhiều nét
tương đồng giữa tôn giáo của người Aryans với tôn giáo của người Hy Lạp.
Nếu bạn thấy kiến trúc của một đền thì Hy Lạp, bạn sẽ thấy đền thì của
