Nếu thật ra chúng ta muốn tránh khổ đau, giải quyết vấn đề khổ đau,
chúng ta phải tìm nguyên nhân của khổ đau. Nếu không có điện và chúng ta
muốn điều chỉnh cho đúng, chúng ta phải tìm ra nguyên nhân. Chúng ta
phải tìm ra hoặc một mạch điện hư, hoặc một cầu chì bị cháy hoặc luồng
điện chánh bị cắt. Tương tự như vậy, khi chúng ta công nhận có khổ đau,
chúng ta phải tìm nguyên nhân của nó. Khi hiểu được nguyên nhân chúng
ta mới có thể giải quyết vấn đề.
Ðức Phật dạy nguyên nhân khổ đau là gì? Là khao khát dục lạc hay
ham muốn, khao khát thú vui, khao khát vật chất, khao khát đời sống vĩnh
cửu, muốn bất diệt là nguyên nhân chính của khổ đau. Tất cả chúng ta đều
muốn ăn ngon, thích nghe nhạc hay, và vui thích có bạn bè. Chúng ta vui
với những điều đó, và chúng ta càng ngày càng muốn những thú vui đó
nhiều hơn nữa. Chúng ta muốn kéo dài những thứ vui đó. Nhưng chúng ta
chẳng bao giờ được toại nguyện. Chúng ta thích ăn một món ăn đặc biệt
nào đó, nhưng khi ăn đi ăn lại món đó, chúng ta cũng thấy chán. Chúng ta
tìm kiếm món ăn khác, chúng ta khoái, nhưng ăn đi ăn lại mãi rồi cũng
chán. Rồi chúng ta đi tìm một thứ gì khác, và chúng ta chán bè bạn. Và cứ
thế chúng ta đi tìm nhiều hơn nữa. Ðôi khi, những cuộc chạy theo lạc thú
dẫn đến việc hủy hoại nhân cách như rượu chỗ và ma túy. Tất cả những thứ
đó là do khao khát muốn được toại nguyện và ham muốn hưởng lạc thú.
Người ta nói rằng muốn thỏa mãn ham muốn để hưởng lạc thú chẳng khác
gì uống nước mặn khi ta khát. Nếu ta uống nước mặn để khỏi khát, khát
không hết mà lại càng khát thêm.
Chúng ta không những thèm muốn lạc thú mà chúng ta cũng thèm
muốn vật chất. Ðiều này chúng ta nhìn thấy rõ ràng ở những trẻ nít. Hãy
đem một đứa trẻ vào một tiệm bán đồ chơi, đứa bộ này sẽ thích hết tất cả
đồ chơi trong tiệm. Mua cho nó một thứ. Nhưng rồi sau khi mua món đồ
chơi này, nó lại bắt đầu thấy chán và không thích, và chỉ trong một vài
ngày, đồ chơi đã bị quăng tại một góc phòng và nó lại đòi một đồ chơi
khác. Chúng ta thấy rõ ràng con nít có lòng ham muốn, vậy chúng ta có
khác gì chúng không? Sau khi mua một xe mới, chúng ta còn muốn một xe
khác không? Sau khi mua một căn nhà mới, chúng ta có nghĩ: "Nhà này
