đẹp thật, nhưng thích hơn nếu mua được một căn tốt hơn. Một mảnh vườn
và một căn nhà bốn phòng, một gác xép, hay căn nhà công quản (condo),
cái nào hơn?". Rồi chúng ta nghĩ hết cái này đến cái nọ: nào hoặc xe lửa, xe
đạp, máy thâu hình hay chiếc xe Mercedes Benz. Ham muốn của cải hay tài
sản, lệ thuộc vào ba cái khổ chính. Cái khổ đầu tiên là cái khó khăn để có
được. Bạn phải làm việc, dành dụm tiền bạc để mua xe hay mua nhà. Thứ
hai khổ là phải giữ gìn nó. Bạn sẽ lo sợ người nào đó làm trầy sát xe bạn,
bạn lo sợ vì nhà bạn bị cháy, hay bị mưa gió làm hư hại. Rốt cục là bạn sợ
hết vì cuối cùng nhà cửa hay xe cộ cũng sẽ tiêu tan.
Thèm muốn có một cuộc sống bất tử là nguyên nhân của đau khổ. Tất
cả chúng ta đều khao khát tiền tài, và muốn sống mãi. Mặc dầu những đau
khổ và thất bại trên đường đời, tất cả chúng ta vẫn khao khát cuộc đời. Và
cũng chỉ vì tham sống mà chúng ta phải sinh tử, tử sinh. Rồi đến sự ham
muốn hủy diệt, không tồn tại, là điều người ta gọi cái chết là trường cửu.
Ðiều này chính nó được giải thích trong thuyết hư vô và tự vẫn. Khao khát
sinh tồn là một cực đoan. Khao khát cho không sinh tồn là một cực đoan
khác.
Bạn có thể hỏi: "Tham ái không thôi có đủ là nguyên nhân của đau
khổ không? Tham ái không thôi đủ để giải thích đau khổ? Câu trả lời thật
dễ dàng như vậy sao?" Câu trả lời là không. Có một điều sâu xa hơn tham
ái là nền móng của tham đắm. Ðó là vô minh (Avidya, hay Aviya Phạn
ngữ).
Vô minh là nhìn sự vật không đúng như thực, hay không hiểu sự thực
của thử thách hay sự thực của cuộc đời. Những người có văn hóa cao cảm
thấy khó chịu khi nghe thấy nói họ vô minh. Chúng tôi nhớ giáo Sư
Lancaster của Hoa Kỳ đã nói đã nói câu đó khi thăm viếng Tân Gia Ba
trong mấy tháng vừa qua. Ông nói thật là hết sức khó khăn để giải thích cho
sinh viên đại học Hoa Kỳ khi họ bắt đầu học một lớp về Phật Giáo vì tất cả
các sinh viên này đều tự hào và rất sung sướng vì là sinh viên đại học. Ở
đây bạn lại nói họ vô minh (ngu si), họ sẽ phản ứng ngay tức thì: "Chúng
tôi ngu si như thế nào? chúng tôi ngu si là nghĩa thế nào? Không có điều
