muốn, tham lam, ác ý, nóng giận, hận thù, đố kÿ, ghen ghét, tự hào và cả vô
số điều như vậy. Tất cả những cònh cây trên mọc ra từ thân và rễ cây vô
minh sẽ mang trái đau khổ. Cho nên vô minh là nguyên nhân cơ bản, tham
dục, ác ý, tham lam và nóng giận là những nguyên nhân thứ hai hay nguyên
nhân phụ.
Sau khi biết được những nguyên nhân của khổ đau, ta có thể chấm dứt
được đau khổ. Cũng như khi biết đau ở bụng dưới phía bên trái là bệnh ruột
dư, ta có thể làm hết đau đớn. Ta có thể chấm dứt khổ đau bằng cách loại
trừ nguyên nhân của nó, bằng cách loại trừ tham sân si. Ðây ta tới phần của
Ðế Thứ Ba, chân lý chấm dứt khổ đau.
Nói về chân lý chấm dứt khổ đau, chướng ngại thứ nhất ta phải vượt
qua là sự nghi ngờ hiện hữu trong một số tâm trí cho rằng liệu việc chấm
dứt khổ đau có thật sự thực hiện được không. Phải chăng ta có thể thực sự
chấm dứt được khổ đau, phải chăng ta có thể thực sự chữa khỏi được.
Trong phạm vi này việc tin tưởng hay niềm tin đóng một vai trò quan trọng
trong Phật đạo. Khi ta nói về tin tưởng hay niềm tin không có nghĩa là chấp
nhận một niềm tin mù quáng. Chúng ta nói đến niềm tin trong ý nghĩa công
nhận hay cho rằng có khả năng hoàn tất mục tiêu chấm dứt khổ đau. Nếu
không tin bác sĩ có thể chữa khỏi đau trong bụng, bạn chẳng bao giờ đi đến
bác sĩ, bạn chẳng bao giờ uống thuốc, hay giải phẫu và hậu quả là bạn chết
về chứng bệnh có thể chữa được đó. Cho nên tin tưởng vào khả năng có thể
chữa trị được là điều kiện tiên quyết.
Cũng tại đây, như trong các trường hợp khác, người ta có thể nói:
"Làm sao tôi có thể tin tưởng có Niết Bàn? Làm sao tôi có thể chấm dứt
khổ đau mà tôi chưa từng biết? Vậy thì, như chúng tôi đã trình bày trước
đây, không một ai trong chúng ta biết những làn sóng vô tuyến, nếu người
ta không phát minh ra máy thâu, và không một ai trong chúng ta biết dến
những sinh vật nhỏ li ti nếu không phát minh ra kính hiển vi. Ngay bây giờ
ngoại trừ có một nhà vật lý học trong phòng này, không một ai thấy âm
điện tử, nhưng chúng ta chấp nhận chúng vì có một số người trong chúng ta
được huấn luyện đặc biệt, và có dụng cụ đặc biệt đã quan sát chúng. Cũng
vậy, nói về việc chấm dứt khổ đau, và việc đạt Niết Bàn, chúng ta không
