ta đã chết đi và được thay thế bằng những tế bào mới rất nhiều lần trong
suốt đời người. Ngay đến đời sống của một số tế bào cũng phải chịu sự
thay đổi nội tại liên tiếp. Ðó là một phần của tiến trình sinh, tử và tái sinh.
Khi ta nhìn vào tâm trí, chúng ta thấy trạng thái tinh thần có lúc vui lúc
buồn thay đổi luôn luôn. Trạng thái này qua đi và thay thế bằng trạng thái
khác. Vì vậy khi nhìn vào cơ thể hay tâm trí, chúng ta thấy rõ ràng sự tiếp
diễn không ngừng của sinh, tử và tái sinh.
Phật Giáo dạy có nhiều cảnh giới, cõi và chu kỳ trong cuộc sống. Có
31 cảnh giới (cõi) khác nhau, nhưng chúng tôi chỉ kể ra đây sáu cõi. Nói
chung, sáu cõi được chia làm hai đường Thiện đạo và Ác đạo. Thiện đạo
gồm có ba trong sáu cõi là Trời, người và A-tu-la. Tái sinh vào Thiện đạo là
nhờ Thiện nghiệp. Ác đạo gồm có ba cõi khổ được gọi là cõi của phiền não
là Súc sinh, Ngạ quỷ và Ðịa Ngục. Tái sinh vào Ác đạo là do Ác nghiệp.
Chúng ta hãy xét mỗi cảnh giới và bắt đầu từ cõi chót: cõi địa ngục.
Có nhiều địa ngục trong Phật Giáo, những địa ngục chính là tám địa ngục
nóng, và tám địa ngục lạnh. Trong địa ngục chúng sinh đau khổ không kể
siết và đau đớn không tả nổi. Người ta nói rằng sự đau đớn một phút ở địa
ngục bằng sự đau đớn của 300 ngọn giáo đâm trong một ngày ở dương thế.
Nguyên nhân tái sinh vào địa ngục do những hành động hung bạo, những
thói quen sát hại, tàn ác, những hành động do ác tâm. Sinh vào địa ngục
chịu đau khổ cho đến khi trả xong ác nghiệp. Ðiều này rất quan trọng vì
chúng ta phải biết rằng trong Phật Giáo không ai phải chịu đau khổ mãi
mãi. Khi ác nghiệp hết, chúng sinh trong địa ngục tái sinh vào cảnh giới an
vui hơn.
Tiếp theo là cõi của ngạ quỷ. Chúng sinh trong cõi này chịu khổ vì đói
khát, và nóng lạnh. Chúng hoàn toàn bị tước bỏ các vật dụng mà chúng ưa
thích. Người ta nói rằng khi ngạ quỷ nhận thấy một núi gạo hay một con
sông nước trong, khi chúng chạy lại thì trái núi gạo kia chỉ là một đống sỏi
đá, và con sông trong vắt chỉ là một dải đá xanh. Cũng vậy, đối với chúng
mùa hè, mặt trăng vẫn nóng và mùa đông thì mặt trời vẫn lạnh. Nguyên
nhân chính sinh vào loài ngạ quỷ là do tham lam, keo kiết, và bỏn sẻn.
Cũng như ở địa ngục, những chúng sinh ở cảnh giới này không phải chịu
