hay Thiện nghiệp đưa đẩy chúng ta vào một trong sáu cõi đã hết, tái sinh
tiếp diễn và chúng ta lại thấy mình tái sinh vào một cõi khác nữa.
Tóm lại, từ vô thỉ, chúng ta trôi lăn trong vòng sinh tử từ vô thỉ trong
sáu cõi, và nếu xương của chúng ta chất thành đống qua các kiếp sống, thì
những đống xương này ắt phải cao hơn núi Tu Di. Nếu số sửa mà chúng ta
uống của mẹ trong vô lượng kiếp đem gom lại thì số lượng sửa này sẽ
nhiều hơn nước đại dương. Cho nên bây giờ, khi có cơ hội thực hành Phật
Pháp, chúng ta phải thực hành ngay.
Trong những năm qua, người ta có có khuynh hướng dùng những danh
từ Tâm lý học để diễn tả sáu cõi. Một số giáo sư cho là có thể chứng
nghiệm sáu cõi giới ngay trong hiện kiếp. Ðiều này rất đúng từ trước tới
giờ. Ðàn ông và đàn bà bị tù tội, bị tra tấn, bị giết, vân vân thì có khác gì
hoàn cảnh của các chúng sinh trong địa ngục. Cũng vậy, kẻ đầu óc tham
lam và bán xẻn có khác gì ngạ quỷ. Và những kẻ đầu óc giống như súc sinh
thì có khác gì súc sinh. Kẻ có đầu óc hay gây gè, ý quyền thế và ganh ghét
thì có khác gì A-tu-la. Kẻ có đầu óc hãnh diện, tự tại, thanh thản khác gì
các chư thiên. Tuy nhiên khi chiêm nghiệm sáu cõi trong đời sống hiện tại
của chúng ta, chúng ta thấy đó là điều có thật ở một mức độ nào đó. Nhưng
nếu cho rằng các cõi đó không có thật là điều sai lầm. Các cõi, địa ngục,
ngạ quỷ, súc sinh, A-tu-la và chư thiên cũng thật như cõi của loài người.
Chúng ta hãy nhớ lại tâm trí sáng tạo tất cả những trạng thái tinh thần.
Những hành động do tâm trí trong sạch do lòng khoan dung, tình thương
tạo nên, vân vân... đem đến trạng thái tinh thần vui vẻ hay trạng thái tương
tự như trong cõi của loài người và chư thiên. Nhưng những hành động tạo
ra với một tâm trí bất tịnh do tham, sân, vân vân... dẫn đến một cuộc sống
bất hạnh giống như kiếp sống của loài ngạ quỷ và địa ngục.
Cuối cùng chúng tôi muốn phân biệt Tái sinh (Rebirth) và Đầu
thai (Reincarnation). Quý vị nhận thấy trong Phật Giáo, chúng ta thường
hay nói về tái sinh và không nói về đầu thai. Sở dĩ như thế vì trong Phật
Giáo chúng ta không tin vào sự tồn tại của một thực thể, một linh hồn
chuyển sinh. Chúng ta không tin tưởng có cái Ta tái sinh. Cho nên, khi
giảng về tái sinh, chúng tôi dùng các thí dụ mà không cần đến sự chuyển
