Ở đây chúng tôi nhắc lại với thêm ít nhiều chi tiết mà trong những tài
liệu trên không nhắc tới, những chi tiết này chúng tôi có được qua sự hỏi
han các ngư dân các nơi vùng duyên hải.
Cá voi là gì?
Theo Đại Nam Nhất Thống Chí Thừa Thiên Phủ thì Cá Voi được gọi là
Đức Ngư đầu tròn nơi trán có lỗ phun nước ra, sắc đen trơn láng, không
có vảy, đuôi có hai vảy như đuôi tôm, cá tánh từ thiện hay giải cứu cho
người khi qua biển mắc nạn. Đầu niên hiệu Minh Mạng vua đặt cho tên
là Nhân Ngư, đầu niên hiệu Tự Đức đổi lại tên này (Đức Ngư). Loại cá
này ở trong Nam Hải thì linh, còn ở biển khác thì không linh, sách An
Nam Chí Dự Lục Ký của Cao Hùng Trưng đời Thanh nói: Cá này là thứ
cá rất lớn trong loại cá Hải Thu có tên là Hải Tù, nó phun hơi ra rồi nước
tản lên không trung gặp gió nước tản như mưa. Sách ''Cách Trí kính
nguyên'' của Trần Nguyên Long đời Thanh dẫn sách ''Chính Tự Thông''
của Minh Tự Liệt đời Minh nói: Loại cá Bạch Ngư dài 20 trượng, tánh
lương thiện hay cứu giúp cho người, thấy người ra biển làm cá mà bị con
cá dữ khốn bức, thì nó giải cứu cho. Lại trong Bắc Sử nói: Nước Chân
Lạp có loại cá tên là Kiến Đồng có 4 chân, không có vảy, mũi như cái
vòi voi, hút nước phun lên cao năm sáu chục thước. Trên đây có nhiều
thuyết đầu chép vào để bị khảo[1].
Qua những điều trên ghi trong các sách được nhắc lại bởi Đại Nam thống
nhất chí, thì cá voi là một loại cá biển lớn không vảy, thường hay cứu
người. Do sự cứu người này, những ngư nhân sinh sống về biển rất chịu
ơn cá voi, và gọi tôn kính là cá ÔNG. Ngoài ra cá Ông còn được xưng
tụng Cự tộc Ngọc Long tôn thần và đã từng được vua Gia Long phong là
Nam Hải đại tướng quân, sắc phong hiện còn được lưu giữ tại nhiều lăng
đinh thuộc các vạn miền duyên hải.[2]
Những ngư dân sinh sống về biển cả, khi gặp gió bão, cá ÔNG thường
nâng đỡ thuyền bè chống sóng cả gió lớn đưa vào bờ.
Sự tích cá voi
