Làng xóm Việt Nam
168
đối với dân làng càng nhiều và đây là một niềm an ủi rất chính
đáng, họ có thể tự hào.
nói về sinh hoạt cộng đồng của thôn xã Việt nam, phải nói
về hương ẩm trước khi nói tới các sinh hoạt khác: phòng thủ
trong làng, tương trợ v.v...
hươNg ẩM
Những khi kỳ thần bài xã, và những khi có công việc gì đồng
dân tụ hội ăn uống, gọi là hương ẩm. hương ẩm có sổ, dân gian
con trai từ sáu, bảy tuổi đã vào sổ hương ẩm.
(1)
Thường thường khi con trai tới sáu, bảy tuổi, bố mẹ có cơi
trầu và đồ lễ ra làng để trình với làng. Trong việc trình làng,
trước phải lễ thần, sau xin với Hội đồng làng được ghi tên vào
sổ hương ẩm. Kể từ ngày ghi tên này, đứa trẻ được dự việc làng
và chịu phần đóng góp với làng.
Dự việc làng, nghĩa là khi làng có tế lễ tiệc tùng, đứa trẻ có
thể được phần chia, nhiều làng có tục chia phần cho tất cả lão
ấu có tên trong sổ hương, ẩm nhưng cũng có nhiều làng tuy
có tên trong sổ hương ẩm, nhưng chỉ những người nào từ 18
tuổi trở lên mới được dự việc làng, nghĩa là được dự phần vào
việc ăn uống ở đình, hoặc được chia phần trong những dịp tế
lễ. Làng Thị cầu, huyện Võ Giàng, tỉnh Bắc ninh, (Hà Bắc)
trẻ con dưới 18 tuổi không được dự việc làng, và chỉ trong ít
trường hợp, vào những dịp dân làng lên xôn, lên xỉ, xôi gà
nhiều, trẻ con mới được dự chia phần, mỗi đứa một nắm xôi,
nhưng muốn được hưởng phần xôi, đứa trẻ phải ra đình để nhận
phần khi đàn anh chia. Trẻ con làng này không có lệ phải đóng
tiền việc làng. Tại nhiều làng khác, trẻ con có phần của trẻ con
trong những dịp tế tự dù có mặt hay vắng mặt ở đình, và trong
1. Phan Kế Bính. - Việt Nam Phong Tục.
Thực hiện ebook: www.hocthuatphuongdong.vn
