Làng xóm Việt Nam
42
dâN Ngoại tịCh
Dân ngoại tịch gồm những kẻ cùng khó trong làng không có
tài sản, không có học vấn khoa cử, và những người ngụ cư đã
xin nhập tịch, như trên đã nói nhưng chưa đủ ba đời. có nhiều
làng, lệ làng rộng rãi dân ngụ cư sau khi nộp một món tiền lệ
làng cũng có thể sung dân nội tịch được, nhưng chỉ được xếp
vào hạng dân đinh, dù giàu có hoặc đỗ đạt, và khi lên lão không
bao giờ được phép lên tới tứ trụ, mà chỉ được liệt vào hàng bô
lão dù tuổi tác bao nhiêu.
QuyềN lợI DâN làNg
Xét qua các đẳng cấp trên ở thôn xã ta thấy rằng chỉ có ba
lớp trên trong hạng nội tịch họp thành các quan viên là quyền
lợi nhiều và chiếm giữ các địa vị. Lão hạng cũng có quyền lợi,
nhưng chỉ ở trong những buổi việc làng về tế tự, và khi ra đình
được ngồi chiếu trên dành cho tuổi tác.
Lớp dân đinh cũng như dân ngoại tịch không được quyền
tham dự vào việc làng, phải chịu sự chỉ huy của mấy lớp trên,
và phải chịu phần gánh vác mọi việc phu phen tạp dịch trong
làng. Trong phần gánh vác này, những người ngụ cư phải chịu
gánh nặng hơn dân đinh bản xã.
Qua các điểm trên, ta thấy rằng, sự phân chia đẳng cấp trong
thôn xã thật là phức tạp, và ranh giới giữa mọi đẳng cấp cũng thật
nhiêu khê, nhưng thật tỉ mỉ. có như vậy mới giữ được cái tinh
thần ngôi thứ ở xã thôn, nó bảo đảm cho cái trật tự của làng xã.
Tuy đẳng cấp được phân chia, nhưng không phải ở hạng nọ
không lên được hạng kia, ngoại trừ người ngụ cư. Tại các làng
đều có tục mua nhiêu, mua xã. người dân bạch đinh có thể bỏ
tiền ra mua nhiêu, mua xã, và được xếp vào hàng quan viên. Sự
kiện này cũng dễ hiểu. Tiền mua nhiêu xã sung vào quỹ làng,
Thực hiện ebook: www.hocthuatphuongdong.vn
