43
Diện hình và Tổ chức
và số tiền này sẽ dùng vào công việc chung của làng, người dân
bỏ tiền ra mua nhiêu xã tức là ghé vai vào gánh vác việc làng,
để đền đáp sự ghé vai này, lẽ tất nhiên phải có quyền lợi gì để
những người dân khác trông gương đó noi theo.
ngoài ra, những kẻ hiếu học thi cử đỗ đạt cũng được xếp vào
hàng quan viên, điều này chỉ là điều khuyến khích việc học.
Với quyền lợi của hàng quan viên và của lão hạng, với sự gánh
vách mọi việc phu phen tạp dịch của lớp dân đinh và của dân
ngoại tịch, ta nhìn thấy sự bất công, nhưng ta phải thấy qua sự
bất công này cái tinh thần tập thể của dân làng; dân làng dành
quyền chỉ huy cho lớp người có văn hóa, có khả năng, có uy
tín và có kinh nghiệm vì tuổi tác. Và sự bất công ta nhận thấy
lại chính là sự công bằng đối với dân đinh. Lớp quan viên và
lão hạng chịu trách nhiệm chỉ huy công việc làng xã phải được
hưởng quyền lợi xứng đáng với trách nhiệm nặng nề đó.
có lẽ sẽ có người cho là không đúng vì tại nhiều xã thôn đã
xảy ra những vụ dân đinh kiện các huynh trưởng trong làng.
Xin thưa: đây là nạn cường hào ác bá, và nạn này chỉ xảy ra
ở những xã phong hóa suy đồi, con người bị mê hoặc bởi quyền
lợi, nhất là dưới thời pháp thuộc, chính quyền pháp tìm cách
mua chuộc lớp cường hào để công việc đô hộ đỡ gặp những
chuyện chống đối, và dùng lớp cường hào để làm tay sai đè nén
và bóc lột dân chúng.
Tại những nơi, nền đạo đức còn vững bền với những thuần
phong mỹ tục, dân làng cùng nhau chung lưng đấu cật để lo sự
hưng thịnh cho làng, các cấp chỉ huy trong làng đều là những
người nghĩ tới làng, nghĩ tới dân làng, và dân làng chỉ biết tuân
theo những hiệu lệnh của các cấp này mà họ tin là những người
xứng đáng để họ tin cẩn. Họ chịu những sự gánh vác, họ nghĩ
rằng đến phép vua, còn thua lệ làng, việc chịu đựng của họ chỉ
Thực hiện ebook: www.hocthuatphuongdong.vn
