188
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
nhưng giới quần chúng không thấu hiểu được hết lời ngài nói. Do đó muốn
hướng thiện con người phải cho con người biết có nhân đức thì có lợi lộc,
không có nhân đức bị thiệt hại, trong các sách nho, chỉ có kinh Dịch nói tới
sự thưởng phạt cá nhân. Mặc dầu không nhắc tới sự trừng phạt, chỉ nói tới
đạo đức, nhưng trên thực tế vẫn có người nhân đức hiền lành, còn người xấu
xa lẽ tất nhiên không thể tránh được.
Thánh nhân
Thánh nhân là những người hoàn thiện. Chính ra, về phương diện bản thể
lúc mới trời ban cho, Thánh nhân không khác người thường, nhưng Thánh
nhân sinh ra trong thời gian thuận tiện dưới một ngôi sao tốt nên tính khí
tinh vi và trong sạch.
Trong thời kỳ hỗn độn, vũ trụ còn trẻ trung, có nhiều Thánh nhân ra đời,
nhưng lúc trời đất vạn vật càng lâu càng già thì Thánh nhân càng hiếm hoi.
Dưới đây là các Thánh nhân theo Nho giáo.
Phục Hi (2825-2737) Thần Nông (2737-2697)
Nghiêu (2356-2258) Thuấn (2255-2205)
Văn Vương (1231-1135) Vũ Vương (1169-1116)
Chu công (+ 1105) Liễu Hạ Huệ (600)
Khổng Phu Tử (551-479)
Trong các vị Thánh trên, Khổng Phu Tử được tôn là chí Thánh Tiên sư, là
Vạn thế sư biểu.
Tử Tư trong Trung Dung quan niệm:
Thánh nhân là con người toàn thiện, mà bản thể phù hợp với thiên lý, có
thể sánh ngang hàng Trời Đất. Nhân đức của vị Thánh cũng là nhân đức của
Trời Đất. Vị Thánh sáng tỏ như mặt trời và mặt trăng, sự điều hòa của vị Thánh
có thể sánh với sự điều hòa của bốn mùa: xuân, hạ, thu, đông, ảnh hưởng của
Thánh nhân có thể ví như ảnh hưởng các vị thần linh.
Quỷ thần
Theo Nho giáo thì có quỷ thần, nhưng quỷ thần đây không giống như ma
quỷ và thần thánh được thờ phụng trong đạo Lão hay đạo thờ thần của người
Việt Nam.
Trong sách Lễ Ký, một môn đệ của đức Khổng Tử là Tế Ngã, khi hỏi Ngài
về quỷ thần đã được Ngài trả lời:
Khí là sung mãn của thần và phách là sung mãn của quỷ. Phối hợp quỷ với
