189
Thực hiện ebook:
Học thuật Phương Đông
www.hocthuatphuongdong.vn
thần, lúc chúng ta cúng lễ tổ tiên là một phận sự cao cả.
Đức Khổng Tử cũng lại bảo Tế Ngã:
-
Tất cả những vật gì sống phải chết, và chết mọi vật đều trở về với đất, vì
thế mới gọi là quỷ, xương thịt chôn xuống đất sẽ thành tro bụi, còn khí bay
lên không trung để trở nên một ánh sáng rực rỡ và cứ dâng lên trời như hơi
nước nhẹ nhàng và gây trong tâm hồn chúng ta một mối sợ hãi và buồn
chán; đó là bản thể thuần túy của mọi vật không được gọi là tinh và cũng là
sự biểu dương của thần. Hơi thở của con người, khí, một ngày kia cũng tắt
đi, vì thế ai cũng phải chết. Lúc ấy phách trở về dưới đất, khí lên không trung
và là phần tinh vi của vật thể. Nho sĩ gọi tính linh. Người xưa đã chọn một
danh từ bao hàm cung kính tôn trọng để gọi những khí phách ấy là quỷ thần.
Trong sách Trung Dung, Tử Tư cũng nói:
-
Quyền pháp của quỷ thần rất lớn, mắt chúng ta không thấy, tai
chúng ta không nghe được quỷ thần, tuy nhiên quỷ thần ở trong mọi vật và
không lìa ra khỏi các vật được.
Các dòng trên cho ta thấy sự kết hợp giữa quỷ thần với mọi vật, nhất là
với con người rất mật thiết và không thể có sự chia lìa được!
Sinh tử
Có sống phải có chết. Lúc chết, khí và phách sẽ phân chia. Linh hồn hay
hồn khí trở về trời, còn giác hồn hay hình phách trở về đất. Trong con người
đã chết, không còn gì nữa. Kinh Dịch gọi hồn ra khỏi xác là du hồn.
Chết không phải là qua một thế giới khác, nhưng theo lẽ quỷ thần con
người phải nghĩ tới việc bảo tồn huyết thống để có người cúng tế sau khi
mình đã chết.
Lúc chết, sau hơi thở cuối cùng, con người sẽ tiêu tan và cá tính của một
người sẽ là một nguyên tử vô hình trong Thái hư.
Luân lý Nho giáo
Qua các điểm về lý thuyết Nho giáo liên quan tới con người và qua tiểu
sử của đức Khổng Tử, ta phải nhận thấy rằng Nho giáo chú trọng tới công
việc giáo dục con người, và riêng đức Khổng Tử thì coi việc giáo dục này là
vui thú nhất.
Theo Nho giáo, trong lãnh vực, không có sự phân biệt giai cấp trong xã
hội, và ở đây mục tiêu chỉ nhằm vào việc giáo hóa.
