Vào một ngày đầu tháng bảy oi bức lạ thường, lúc xế chiều có một
người trẻ tuổi rời căn gác xép thuê lại trong ngõ S., bước ra phố và chậm
rãi đi về phía cầu K., dáng như tần ngần do dự.
Tôi cũng sẽ chép lại đoạn thứ nhì, không thể thiếu, ngõ hầu tôi có thể bị
cuốn theo dòng tự sự:
Khi xuống thang gác, chàng đã may mắn tránh mặt được bà chủ trọ.
Căn buồng xép của chàng kế sát dưới mái một tòa nhà cao năm tầng và
trông giống một cái tủ hơn là một gian phòng ở. Và cứ thế cho đến: Chàng
mắc nợ bà chủ trọ lút đầu lút cổ và sợ gặp mặt bà ta lắm.
Đến lúc này thì câu kế tiếp lôi cuốn tôi mạnh đến nỗi tôi không thể kìm
mình đừng chép lại: Cũng chẳng phải chàng hèn nhát và khiếp nhược đến
thế, trái lại nữa là đằng khác; nhưng ít lâu nay tâm thần chàng khích động
và căng thẳng khác thường, gần như mắc chứng ưu uất. Và cứ thế tôi có thể
tiếp tục cho tới cả đoạn sau, hay thực ra là cả mấy trang, cho tới khi nhân vật
chính tự giới thiệu với mụ già cầm đồ. “Tôi là Raskolnikov, sinh viên. Tháng
trước tôi có đến nhà bà một lần,” người trẻ tuổi vội nói lắp bắp và khẽ
nghiêng mình chào: chàng vừa sực nhớ ra rằng mình cần phải nhã nhặn.
Tôi dừng lại trước khi đắm mình theo sự cám dỗ chép lại toàn bộ Tội
ác và hình phạt. Trong khoảnh khắc tôi như hiểu ra ý nghĩa và sự hấp dẫn
của một nghề mà cho đến giờ tôi không thể hiểu: nghề của người sao chép.
Người sao chép sống đồng thời trong hai chiều thời gian, chiều của sự đọc
và chiều của sự viết: anh ta có thể viết mà không phải thống khổ vì cái
khoảng trống không mở ra trước ngòi bút của anh ta; đọc mà không phải
thống khổ rằng hành vi của chính mình không trở thành cụ thể trong một đối
tượng vật chất nào đó.
Có một người đến gặp tôi, bảo anh ta là dịch giả của tôi, để cảnh báo
tôi về một hành vi đê tiện đang phương hại tới tôi và tới anh ta: người ta
xuất bản những bản dịch lậu không có bản quyền từ sách của tôi. Anh ta đưa
tôi xem một cuốn, tôi lật qua nhưng chẳng nắm được gì mấy: sách viết bằng
