Bởi một vài lí do kì bí cha cảm thấy rằng vào thời khắc ấy trong khi cha
đang sống lại những cảm xúc mà cha từng có trong một cuộc hội thảo ngày
chủ nhật, trước khi cha được nhận phẩm trật nhỏ mọn. Vị Giám đốc tu viện
cho phép cha được vào thư viện đặc biệt của ngài mà cha đã ở lì trong đó
hàng giờ và hàng giờ (nhất là những ngày chủ nhật), đắm đuối đọc các
cuốn sách màu vàng, thơm mùi gỗ lâu năm, với những chú thích bằng chữ
Latin được ghi lại qua con chữ nhỏ xinh xắn của vị Giám đốc. Một ngày
chủ nhật, sau khi cha đọc sách cả ngày, vị Giám đốc bước vào phòng, vội
vã lục tìm một tờ phích có lẽ lẫn trong những trang sách cha đọc. Cha bắt
gặp sự hoảng loạn của bậc bề trên với thái độ vô tư có suy tính, nhưng cha
đã kịp đọc tờ phích. Chỉ có độc một dòng được viết bằng mực tím với
những con chữ rõ nét và thẳng hàng: Madame Ivette est morte cette nuit
.
Hơn một nửa thế kỉ sau, do nhìn thấy một vệt dài những con diều hâu bay
trên một làng bị lãng quên, cha nhớ lại thái độ trầm tư ít nói của vị Giám
đốc, người ngồi trước mặt cha, vẻ mặt tái xám trước buổi hoàng hôn và với
hơi thở loạn nhịp.
Phấn khích bởi sự liên tưởng ấy, cha không cảm thấy nóng, mà ngược lại
hoàn toàn, cảm thấy lạnh buốt ở háng và bàn chân. Cha cảm thấy nỗi sợ hãi
mà không hề biết đâu là nguyên nhân đích thực của nó, vốn lan tỏa trong
cái mớ bòng bong những ý nghĩ mơ hồ, mà giữa chúng không thể phân biệt
nổi một cảm giác buồn nôn với chân quỉ Satang hằn in trên bùn, với một
đám xác chim chết rơi xuống thế gian, trong khi cha Antôniô Isaben lại
ngồi yên không để ý đến sự kiện ấy. Thế là cha đứng dậy, giơ cao một bàn
tay hãi hùng như để mở đầu một lời chào hỏi vốn đã bị lạc lối trong cõi hư
vô, rồi hoảng hốt thốt lên: “Quỉ Huđiô Êrăngtê”.
Trong khoảnh khắc ấy con tàu rúc còi. Lần đầu tiên trong rất nhiều năm
cha đã không nghe thấy tiếng con tàu. Cha thấy nó tiến vào ga trong làn
khói nước đậm đặc và nghe rõ tiếng bụi than rơi xuống những tấm tôn rỉ.
Nhưng điều đó tựa như một giấc mộng xa xưa không thể giải thích được,
