đế không chịu cho bà cái vinh dự được chính tay tiêu diệt một ổ Tam điểm
có tư tưởng liên bang trong một cuộc ẩu đả.
Ngay từ tuần lễ ốm đau đầu tiên, viên thầy thuốc của gia đình đã dùng lá
mù tạc làm thuốc cao đắp cho bà. Đó là một thầy thuốc gia truyền, từng đỗ
thủ khoa ở Môngpeliơ
, một người thù địch đối với những tiến bộ khoa
học mà ông ta theo đuổi, người được bà Mẹ Vĩ đại ban cho đặc ân cấm tất
cả những thấy thuốc khác hành nghề tại Macônđô. Có một thời vào các
buổi chiều ông ta cưỡi ngựa đi khắp nơi để thăm bệnh cho những người ốm
và tạo hóa đã cho ông ta vinh dự được làm cha của không biết bao nhiêu
đứa con xa lạ. Nhưng bệnh thấp khớp buộc ông ta phải nằm liệt võng, và
không cần tới thăm con bệnh, ông ta ta chạy chữa cho họ qua những lời
chuẩn đoán, những lời mách bảo, những lời nhắn gửi. Được bà Mẹ Vĩ đại
yêu cầu, ông ta mặc quần áo ngủ, chống hai cây gậy, đi qua quảng trường
và chuyển đến ở hẳn trong nhà người ốm. Chỉ khi hiểu rằng bà Mẹ Vĩ đại
đang hấp hối, viên thầy thuốc mới ra lệnh cho người ta mang tới một chiếc
thùng đựng những bình sứ có viết chữ Latinh. Trong suốt ba tuần liền ông
ta bôi bẩn khắp mình người ốm bằng đủ thứ thuốc, nào thuốc đắp lá mù tạc,
nào nước chiêu, nào viên đan tuyệt vời. Sau cùng ông ta lấy thịt cóc nướng
ám màu khói vàng dịt lên chỗ đau và dùng những con đĩa to tướng cho
chúng cắn vào vùng thận người ốm để hút máu độc. Nhưng bệnh vẫn
không thuyên giảm, do vậy, buổi sáng hôm ấy: hoặc là nhờ bác phó cạo
trích máu hoặc là ngờ cha Angghen Isaben niệm kinh đuổi tà cho bà Mẹ Vĩ
đại.
Nicanô ra lệnh đi tìm mục sư. Mười người đàn ông lực lưỡng nhất đã đặt
mục sư ngồi trên chiếc xích đu xộc xệch được che nắng bởi chiếc áo mốc
thếch chuyên dùng trong các buổi lễ trang trọng rồi khiêng mục sư từ thánh
thất của ngài tới phòng ngủ của bà Mẹ Vĩ đại. Chuông báo lễ ban thánh thể
cho người hấp hối vào lúc mờ sương một ngày tháng Chính là tin tức đầu
tiên trong ngày đã đến tai dân chúng Macônđô. Khi mặt trời ló ra thì ở sân
