này. Vào khoảng cuối cuộc nội chiến, khi Ibraham Nasar cùng những người
di cư Ả-rập cuối cùng đến đây lập nghiệp thì những con tàu biển không vào
khúc sông này nữa vì dòng sông đã có nhiều biến đổi và cái kho cũ cũng đã
hỏng. Ibraham Nasar mua kỳ được cái kho đó để lập một hãng buôn đồ
nhập cảng. Nhưng rồi cũng không bao giờ lập được hãng mãi đến khi ông
ta lấy vợ mới biến cửa hàng đó thành nhà ở. Tầng dưới có một gian phòng
khách dùng vào đủ mọi việc. Đằng sau nhà có xây một chuồng ngựa cho
bốn con, có nhà tắm, nhà vệ sinh và một gian bếp kiểu trang trại có cửa sổ
mở ra mé sông, qua cửa sổ đó suốt ngày đêm gió đưa vào nhà mùi hôi hám
của dòng nước. Vật duy nhất còn để nguyên không ai động đến trong gian
phòng khách là chiếc cầu thang xoáy trôn ốc, lấy được từ một chiếc tàu
đắm nào đó. Trên tầng hai, nơi trước kia Hải quan đặt văn phòng bây giờ
dọn dẹp thành hai phòng ngủ lớn, với năm chiếc giường một cho những
đứa con mà đôi vợ chồng tưởng sẽ có. Bên ngoài có một bao lơn bằng gỗ
cao hơn cả những cây bàng ở quảng trường, nơi vào những buổi chiều
tháng Ba Plasiđa Linêô đứng để tự an ủi mình trong cảnh cô đơn. Mặt trước
nhà còn giữ nguyên chiếc cửa chính, lại trổ thêm hai cửa sổ. Cửa sau cũng
vẫn giữ nguyên, nhưng có chừa cho cao hơn một chút để có thể cưỡi ngựa
đi qua. Còn một phần sót lại của cầu cảng cũ nhà này vẫn giữ nguyên để
dùng. Cửa sau đó người trong nhà sử dụng thường xuyên, không riêng vì
nó có lối đi vào nhà phụ và gian bếp mà còn vì nó mở ngay ra phố cảng
mới không cần phải đi qua quảng trường. Cho nên ngoài những ngày hội
hè, của chính đàng trước thường đóng kín và cài then chặt. Ấy vậy mà
chính tại cửa này, họ đứng chờ đề giết Santiagô Nasar và cũng chính ở cửa
này Santiagô Nasar bước ra khỏi nhà đi đón Hồng y giáo chủ, mặc dầu đi
lối này thì cũng phải đi vòng ra sau nhà rồi mới tới được bến tàu.
Không ai có thể hiểu nổi bao nhiêu sự trùng hợp trong tấn kịch bi thảm.
Viên thẩm phán điều tra từ Riôacha đến chắc cũng cảm thấy những sự trùng
hợp bi thảm ấy, dù chẳng dám công nhận nó. Nhưng trong tập hồ sơ cũng
đã thể hiện sự quan tâm của ông, cố tìm một sự giải thích hợp lý về điều đó.
