đâm đó sâu đến độ xuyên thủng và phá huỷ hoàn toàn lá lách. Có sáu vết
đâm nhỏ ở ruột già và nhiều vết thương ở ruột non. Vết dao duy nhất ở
lưng vào khoảng đốt xương sống thứ ba, đâm xuyên qua thận phải. Trong
hố bụng có chứa nhiều cục máu đông, lẫn trong đám lầy nhầy của nước
ruột và phân tìm thấy chiếc khánh vàng mà Santiagô Nasar đã nuốt năm lên
bốn tuổi. Lồng ngực bị hai vết đâm xuyên: một ở khoảng giữa xương sườn
thứ hai bên phải, sâu chạm phổi, và một gần nách trái. Ở cánh tay và bàn
tay tất cả có sáu vết đâm, và hai vết chém ngang ở đùi và ở cơ bụng. Gan
bàn tay phải bị một vết đâm xuyên. Biên bản ghi: “Giống như vết đóng
đinh câu rút”. Óc nặng hơn óc của một người Anh bình thường sáu mươi
gam, cho nên cha Amađor lưu ý trong bản báo cáo rằng Santiagô Nasar có
một trí thông minh rất cao, một tương lai sáng lạn. Thế nhưng, trong điểm
cuối cùng ghi ở biên bản ông phát hiện có một chỗ gan phù do một chứng
đau gan chữa chưa lành. Ông kể với tôi: “Thế có nghĩa, dù sao đi nữa, anh
ta cũng không còn sống được bao lâu nữa”. Bác sĩ Điônisiô Igoaran, thực tế
có chữa cho Santiagô Nasar chứng đau gan hồi anh ta mười hai tuổi, nhớ lại
một cách phẫn nộ cuộc mổ khám tử thi đó: “Đúng là một anh cha cố nên
mới thô kệch thế! Không làm sao mà dạy cho ông ta hiểu rằng người ở
vùng nhiệt đới chúng ta có bộ gan to hơn những người xứ Tây Ban Nha!”.
Biên bản mổ khám tử thi kết luận: băng huyết mạnh bởi một vết thương
nào đó trong số bảy vết thương lớn đã làm chết người bị nạn.
Họ trả về cho chúng tôi một tử thi hoàn toàn khác trước. Một nửa sọ bị
cưa vỡ, khuôn mặt điển trai mà khi chết vẫn còn lành lặn bây giờ không
còn nhận ra căn cước cũ. Cha xứ đã lôi hết cả lòng ruột ra để mổ khám
nhưng sau không biết để những thứ đó vào đâu liền nổi cáu quẳng tất cả
vào sọt rác. Những người tò mò ló mặt qua cửa sổ đến lúc đó thấy hết cả tò
mò, còn anh sinh viên giúp việc cũng đã biến đi, và ông đại tá đã từng trông
thấy và gây ra biết bao cuộc giết chóc tàn sát, cuối cùng trở nên người
chuyên ăn rau và thêm nữa, thành người hành nghề gọi hồn. Cái tử thi trống
rỗng, trong nhồi đầy mảnh vải và vôi sống được khâu lại bằng giây thô và
