Tôi không tự đánh giá vở kịch của tôi sắc sảo đến đâu, nhưng tôi thừa
nhận rằng trong vở kịch quả hiện lên một bóng dáng đáng sợ, và đó là bóng
dáng của ủy ban biểu diễn. Chính ủy ban này đã đào tạo nên những kẻ nô
bộc, tâng bốc và những kẻ nịnh bợ nơm nớp lo sợ. Chính nó giết chết các tư
tưởng sáng tạo. Nó đang giết và sẽ giết chết nền kịch Xô Viết.
Tôi không nói thầm trong các xó xỉnh những suy nghĩ trên. Tôi đưa
chúng vào vở kịch châm biếm và dựng nó trên sân khấu. Báo chí Xô Viết
bênh vực ủy ban biểu diễn, viết rằng “Ðảo thắm” là một vở kịch vu khống
cách mạng. Ðó là lời lẽ thiếu nghiêm túc của trẻ con. Trong vở kịch không
có sự vu khống cách mạng vì nhiều nguyên nhân, do thiếu chỗ tôi chỉ xin
nêu lên một trong số đó: Không thể vu khống được cách mạng vì cách mạng
quá sức lớn lao. Tác phẩm đả kích không phải là sự vu khống, và ủy ban
biểu diễn không phải là cách mạng.
Nhưng khi báo Ðức viết rằng “Ðảo thắm” là lời kêu gọi tự do báo chí
đầu tiên ở Liên Xô (Cận vệ trẻ, số 1 năm 1929), thì họ viết đúng. Tôi thừa
nhận điều đó. Ðấu tranh với kiểm duyệt, dù nó là như thế nào và tồn tại dưới
chính quyền nào, là nghĩa vụ nhà văn của tôi, cũng như kêu gọi tự do ngôn
luận. Tôi là người ủng hộ nhiệt thành sự tự do đó và thiết nghĩ nếu có ai
trong số các nhà văn định chứng minh rằng nó không cần cho anh ta, thì anh
ta chẳng khác gì một con cá công khai tuyên bố rằng nó không cần nước
vậy.
4. Ðó là một trong những đặc điểm của sáng tác của tôi, và chỉ một
mình nó cũng đã hoàn toàn đủ để các tác phẩm của tôi không tồn tại được ở
Liên Xô. Nhưng gắn liền với đặc điểm thứ nhất này là tất cả những đặc điểm
còn lại được thể hiện trong các tác phẩm trào phúng của tôi: những sắc thái
đen tối và thần bí (tôi là một nhà văn thần bí) mà tôi dùng để mô tả vô số
những điều quái dị trong cuộc sống của chúng ta, cái chất độc địa trong
ngôn ngữ của tôi, thái độ hoài nghi sâu sắc đối với quá trình cách mạng diễn
ra trong đất nước lạc hậu của tôi và việc đem đối lập nó với sự Tiến Hóa Vĩ
Ðại mà tôi ngưỡng mộ, và cái quan trọng nhất là sự mô tả những đặc điểm
