họ không chút quan tâm đặc biệt nào đến CEO. Anh đi đường anh, tôi đường
tôi. Ngoài giờ làm, mọi người đều bình đẳng, CEO cũng không ngoại lệ. Vì
trong xã hội phương Tây, quan hệ trong công ty dựa trên lợi ích hai bên, có đi
có lại, chứ không dựa trên lòng trung thành của con người. Một công ty phải
bằng lòng trả lương cao cho nhân viên mà họ mong có. Nếu họ cảm thấy
không đáp ứng được thì chắc hẳn là “goodbye”.
Về phía họ, nhân viên làm công việc được giao với khả năng tốt nhất, nhưng
sẵn sàng ra đi nếu có chỗ làm tốt hơn. Tình cảm góp phần lớn liên kết con
người lại với nhau. Chúng ta không cho phép mình liên kết lại với nhau chỉ
bằng đồng tiền.
Lee Iaccoca là một ví dụ điển hình. Làm việc khó nhọc cho đến khi trở thành
Chủ tịch Công ty Ford Motor, vào lúc vinh quang ông chiếm toàn bộ một tầng
lầu của công ty với 12 người “găng tay trắng” phục vụ. Tuy nhiên một ngày
nọ, khi ông mâu thuẫn với Chủ tịch (Henry Ford Jr.), Iaccoca bị buộc phải từ
chức mà chẳng quan tâm biết bao việc tốt đẹp ông đã làm cho công ty.
Tôi còn nghe những chuyện chán chường tương tự, xảy ra trong công ty cỡ
lớn của Mỹ ở Thái Lan. Khi kinh tế suy sụp, công ty giảm biên chế để cắt
giảm chi phí. Lệnh được ban ra cho các nhân viên nghỉ việc là phải để trống
chỗ làm việc của mình trong vòng 2 giờ dưới sự để mắt của bảo vệ nhằm
tránh việc lấy trộm tài sản và thông tin. Bị sa thải ngay lập tức đã đủ đau rồi
lại còn bị bảo vệ hộ tống ra ngoài mà không làm gì sai trái, điều gì có thể làm
mất thanh danh hơn?
Tôi thực sự tin rằng họ là những người được giáo dục tốt, không có tiền sử
phạm tội, và là những công dân tôn trọng pháp luật. Người điều hành chính
của công ty phải ra mặt để bảo vệ nhân viên cũ của mình. Những nhân viên
này cũng cần có ít thời gian để quen với tình trạng sa thải lập tức, để nói lời
tạm biệt với bạn bè đồng nghiệp, để nhìn lần cuối những gì thân quen xung
quanh đó. Không cho họ cơ hội cuối cùng ấy thì thật quá nhẫn tâm.
Giáo sư Chan Yeo Nan, nhà nhân chủng học Hồng Kông, có lần đưa ra lời
bình thú vị về yếu tố gây nên sự khác biệt trong cách sống, cách nghĩ giữa
phương Tây và phương Đông. Ông nói rằng châu Âu là lục địa nhỏ xung
quanh là biển. Đi lại bằng đường biển thuận lợi hơn đường bộ. Trong quá
khứ, người châu Âu luôn là những dân tộc buôn biển vĩ đại, tốn nhiều thời
