Một người mù đang nghe bài nói đó của bạn sẽ cảm thấy bài nói đã kết
thúc. Bài nói ấy không để lại chút gì vương trong không gian như những sợi
dây lỏng lẻo, cũng không để lại những gì gây rối cả. Bài nói đã trọn vẹn và
kết thúc được.
Tiến sĩ Harry Emerson Fosdick phát biểu tại nhà thờ thánh St. Pierre ở
Giơnevơ hôm chủ nhật ngay sau hôm khai mạc hội đồng Liên đoàn các
quốc gia lần thứ sáu. Ông đã chọn đoạn này: “Họ chọn gươm đao thì sẽ chết
bởi gươm đao thôi”. Ông đã dùng những hình ảnh đẹp đẽ và cao quý cho
phần kết của bài thuyết giáo của mình như sau:
Chúng ta không thể hoà hợp chúa Giêsu với chiến tranh được - đó là điều
cốt lõi của vấn đề. Đó cũng chính là thử thách khiến cho lương tâm của
những người theo đạo Thiên chúa không bình yên. Chiến tranh là tội ác to
lớn nhất huỷ diệt xã hội, làm đau lòng nhân loại. Điều đó hoàn toàn trái với
giáo lý và không gì có thể cứu rỗi được. Xét về mọi mặt, từ chiến tranh
không hề được nhắc đến trong các giáo lý của chúa. Điều này thể hiện sự
khác nhau cơ bản giữa giáo lý của chúa và các giáo lý khác. Liệu có tốt hơn
không khi đạo Thiên chúa được coi mình là đạo cao quý nhẩt, và để họ, một
lần nữa, tự nâng tiêu chí chống lại những người vô thần, từ chối ủng hộ
chiến tranh, đặt thế giới của Chúa lên trên chủ nghĩa dân tộc và kêu gọi vì
một thế giới hòa bình? Đó không phải là sự chối từ chủ nghĩa yêu nước mà
chỉ là sự thần thánh hoá tôn giáo.
Hôm nay, với tư cách là một người Mỹ, trong không khí thân thiện và ấm
áp, tôi không thể phát biểu cho chính phủ tôi nhưng với tư cách là một
người Mỹ và là một con chiên của đạo Thiên chúa, tôi thay mặt hàng triệu
người dân chúc các bạn, đạt nhiều thành công, những gì bạn mong muốn và
tin tưởng, những điều chúng ta không hối tiếc. Chúc các bạn đạt nhiều
thành công rực rỡ mà các bạn xứng đáng nhận được. Chúng ta hành động
bằng nhiều cách để cùng đến một đích cuối cùng đó là một thế giới hoà
bình. Hành động vì lý tưởng đó không bao giờ là đủ cả. Nếu không đó sẽ là
thảm hoạ khủng khiếp nhất đối với loài người. Giống như khái niệm trọng
lực trong vật lý, không ai và không một quốc gia nào có thể đi ngược lại
