hình, họ gửi cho ông một bảng tính cho thấy tình hình hoạt động của từng cố
vấn đầu tư trong vòng tám năm. Trong bảng tính ấy, mỗi người được phân
một hạng: số 1, 2, 3 và cứ như vậy theo thứ tự từ trên xuống dưới. Năm nào
người ta cũng soạn bảng đánh giá này. Kahneman tính toán nhanh chóng
mối tương quan giữa các bảng xếp hạng qua các năm. Cụ thể, ông tính toán
mối tương quan giữa bảng xếp hạng giữa năm 1 và năm 2, giữa năm 1 và
năm 3, giữa năm 1 và năm 4, lần lượt cho đến năm 7 và năm 8. Kết quả:
thuần túy là tình cờ. Đôi khi vị cố vấn đứng đầu bảng rồi có lúc lại bị rơi
xuống chót bảng. Nếu một cố vấn có một năm rất thành công, đó không phải
là thành công tiếp nối của năm trước hay sẽ là tiền đề cho thành công của
năm sau. Mối tương quan là bằng không. Thế nhưng các cố vấn lại được
thưởng vì công việc của mình. Nói cách khác, công ty đó đang thưởng cho
sự may mắn hơn là năng lực.
Kết luận: Đúng là có một số người sống nhờ tài năng thực sự, chẳng hạn
như phi công, thợ sửa ống nước và luật sư. Còn trong những lĩnh vực khác,
năng lực là cần thiết nhưng không phải là tối quan trọng, như với giới doanh
nhân và các nhà lãnh đạo. Cuối cùng, duyên may là yếu tố quyết định trong
rất nhiều lĩnh vực, ví dụ như trong thị trường tài chính. Ở lĩnh vực này, ảo
tưởng năng lực xuất hiện ở khắp nơi. Do đó, hãy dành cho những người thợ
sửa ống nước sự tôn trọng cần thiết và cười thầm trước những gã hề thành
công trong tài chính.
