NGHỆ THUẬT VÀ VẬT LÝ - Trang 104

Bertrand Russell, nhà triết học thế kỉ hai mươi, đã diễn đạt quan điểm của

Hume khi ông viết:

“Quy luật nhân quả phổ quát”... (là một) nỗ lực
nhằm nâng đỡ niềm tin của chúng ta cho rằng
những gì đã xảy ra trước đây rồi sẽ lại xảy ra,
điều này cũng chả có căn cứ gì hơn việc con
ngựa của bạn tin rằng bạn sẽ rẽ ở chỗ bạn thường
vẫn rẽ”.

Đối với Hume, nền móng của khoa học không là cái gì khác hơn những “tục

lệ” được các nhà khoa học nhất trí với nhau, và không hề có “tính tất yếu” nào
của nguyên nhân và kết quả trong một chuỗi dài các sự kiện. Trí óc chúng ta áp
đặt một thứ mà chúng ta gọi là sự liên tục lên những sự kiện này sinh ra bằng
niềm tin không thể lay chuyển của chúng ta về nguyên nhân và kết quả. Tuy
nhiên có tồn tại một điều chắc chắn, một ngoại lệ. Theo Hume, các phương
trình toán học có tính tất yếu, bản thân chúng là đúng đắn một cách cố hữu và
không thể bác bỏ: hai cộng với hai luôn luôn là bốn. Bằng cách như vậy, Hume
đã giam lỏng các nhà khoa học có thiên hướng triết học tại nhà của họ, buộc họ
không được thực hiện các cuộc du hành tư biện của mình. Các nhà khoa học vì
thế bị bó buộc trong những khuôn khổ chặt chẽ của toán học trừu tượng, thứ
mà nhiều đồng sự với Hume đã phản đối, coi đó chỉ là một cái phòng ngăn
tiếng dội hoàn toàn. Hume đặt vấn đề nghi ngờ giả thuyết cơ bản về việc các cá
nhân có thể thông tin cho nhau bất kì điều gì có ý nghĩa, bởi vì ông hoài nghi
rằng tất cả chúng ta đều sống trong những thế giới niềm tin riêng của từng
người và vì thế, không thể chứng minh được sự tồn tại độc lập của bất kì thứ gì
ở bên ngoài hệ quy chiếu của mỗi chúng ta.

Để làm yếu thêm sợi dây xích của tính nhân quả, logic chặt chẽ của Hume

đã tạo ra một nạn nhân nữa là khái niệm về “tâm hồn”, khái niệm cốt lõi của
mọi niềm tin tôn giáo. Nhưng Hume đã để dành những lời công kích mãnh liệt
nhất cho các nhà triết học cùng ngành với ông:

“Khi chúng ta lục lọi qua các thư viện, bị thuyết
phục bởi các nguyên tắc này, chúng ta phải tàn
phá mới ghê gớm làm sao! Ví dụ như nếu chúng

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.