thế giới đã và đang là những người đi đầu trong việc hợp nhất đó và đưa ra
những nhận thức về thực tại giúp xóa bỏ các ranh giới quốc gia và ngôn ngữ.
Sự dung hòa những khác biệt bên ngoài giữa hai loại hình ngôn ngữ rất đặc
biệt này của con người - nghệ thuật và vật lí - sẽ là bước tiếp theo quan trọng
của chúng ta trên con đường xây Tháp Babel thống nhất cho mình.
Để hiểu thấu đáo hơn mối liên hệ giữa nghệ thuật và vật lí, chúng ta trước
tiên phải đặt ra câu hỏi: “Ta hiểu biết thế giới bằng cách nào?”. Plato, trong
luận đề loại suy về cái hang nổi tiếng của mình, đã ví con người chúng ta như
các tù nhân bị xích chặt vào một vách thấp trong một cái hang, không thể xoay
mình để tận mắt nhìn thấy các hành động sinh sống của những con người tự do
cạnh một đống lửa lớn trên bệ cao ở phía sau. Thay vào đó, do bị xiềng xích
ghìm chặt, chúng ta chỉ nhìn thấy những cái bóng của chính mình lẫn vào các
hình bóng nhập nhòa của những con người tự do kia, hắt lên vách hang đối
diện với lũ người tù chúng ta. Bộ máy tri giác của chúng ta bắt ta phải tin
những hình ảnh người và vật chập chờn ấy chính là những cái “có thực”, và
chúng ta rút ra bản chất của thực tại chỉ từ những thông tin thứ cấp gián tiếp ấy.
Hai nghìn năm sau Plato, một lần nữa, René Descartes khẳng định lại sự
khác biệt đó giữa con mắt bên trong của trí tưởng tượng và thế giới sự vật bên
ngoài. Ông tách cái “ở đây” (res cogitans) thuần tuý tinh thần của ý thức chúng
ta ra khỏi thế giới khách quan của cái “ở ngoài kia” (res extensa) và tuyên bố
rằng hai lãnh địa này là hoàn toàn tách biệt. Đến thế kỉ mười tám, trong tác
phẩm Phê phán lí tính thuần tuý
của mình, Immanuel Kant đã củng cố thêm
quan điểm của Plato và Descarte. Kant buồn bã tuyên bố rằng chúng ta chỉ có
thể biết được bản chất của sự vật thông qua những gì đã được lọc qua các giác
quan của chúng ta và được bộ óc của chúng ta xử lí; chúng ta không bao giờ có
thể trực nghiệm được cái Ding an sich - vật tự nó. Bằng cách lưu đày chúng ta
trong tòa tháp không thể vượt ra nổi của tư duy, Kant đã khẳng định rằng
chúng ta chỉ he hé nhìn nhận được thực tại qua khe hẹp các giác quan của
mình. Nỗi bất lực đến bức bối của chúng ta vì không hiểu biết được thế giới
một cách trực tiếp là một trong những nghịch lí hiện sinh chủ chốt mà Kant
nhận thức thấy trong thân phận con người. Trong tác phẩm xuất sắc Thế giới
như là ý chí và ý niệm, Arthur Schopenhauer đã tổng kết quan điểm triết học
đó trong câu mở đầu sắc sảo của ông: “Thế giới là ý niệm của tôi”.
