màu sắc. Seurat sáng tạo ra các bức tranh bằng cách chấm các điểm màu
nguyên sắc li ti cạnh nhau. Gauguin tạo nên tâm trạng của một bức tranh bằng
các màu sắc. Van Gogh đem vào trong màu sắc một sức sống sinh động tràn
trề. Cézanne lấy màu sắc thay cho các thành tố thiết yếu là đường nét, bóng và
phối cảnh. Sân khấu thế là đã được dựng xong cho cuộc lễ huy hoàng đi kèm
với sự đăng quang của màu sắc.
Lễ hội ấy xảy ra tại cuộc triển lãm của trường phái Dã thú ở Phòng tranh
Mùa thu năm 1905, nơi mà những cách tân của các nghệ sĩ đi trước thuộc
nhiều trường phái khác nhau đã hội tụ thành nghệ thuật của các họa sĩ thuộc
trường phái Dã thú. Matisse và nhóm của ông cuối cùng tuyên bố rằng màu sắc
đã vượt lên trên tất cả các thành tố khác của hội họa, màu sắc của một đối
tượng hoàn toàn là tùy ý, màu sắc tự thân nó chính là cứu cánh. Nghệ thuật Dã
thú tuyên bố một cách dữ dội rằng màu sắc trong một bức tranh chính là bức
tranh đó. Họa sĩ Dã thú có thể vi phạm tính toàn vẹn của các đối tượng, bố
cục, chủ đề và đường nét. Một cách rất đồng bóng, cây cối có thể đỏ lòm, bầu
trời tím tía và một khuôn mặt người có thể được bôi một vệt thẳng xanh lè to
tướng ở chính giữa. Vlaminck, người có ngôn ngữ cũng đầy màu sắc như các
bức họa của mình, đã nói: “Chúng tôi đối xử với màu sắc như với những thỏi
chất nổ, cho chúng nổ tanh bành lên để tạo ra ánh sáng”.
Hai thập kỉ sau, vào năm 1927, tính chất tương đối của màu sắc hóa lại là cái
manh mối dẫn đến việc nhà thiên văn người Mĩ Edwin Hubble khám phá ra
rằng toàn bộ vũ trụ đang dãn nở. Theo hiệu ứng Doppler và các phương trình
biến đổi ánh sáng theo thuyết tương đối của Einstein, các vật thể khi vùn vụt
lao ra xa khỏi chúng ta với những vận tốc gần với vận tốc của ánh sáng thì
nom như đỏ hơn - một sự thay đổi được gọi là “dịch chuyển về phía đỏ” bởi
các nhà thiên văn cuối thế kỉ mười chín, những người đã không đánh giá được
ý nghĩa của hiện tượng này. Họ nhìn thấy ở khắp mọi nơi bên ngoài hệ mặt trời
của chúng ta, tất cả các thiên hà xa xôi đều ở đầu đỏ của quang phổ. Được gợi
ý từ Einstein, Hubble cho rằng mọi thiên hà đang vùn vụt chạy ra xa chúng ta
với vận tốc tỉ lệ thuận với khoảng cách của chúng. Điều này có nghĩa là vũ trụ
đang dãn nở, chứ không phải là đang tồn tại như một cơ cấu đồng hồ bất động
như các triết gia và các nhà vật lí thế kỉ mười bảy đã hình dung.
