lúc) tương đồng với nguyên tắc thị giác trong thuyết tương đối hẹp của
Einstein, nói rằng tại các vận tốc gần với vận tốc ánh sáng, người quan sát có
thể nhìn thấy nhiều điểm tách biệt trong không gian trong cùng một thời điểm.
Giấy da cừu nạo là một loại giấy người ta dùng để viết chữ hay vẽ hình lên
đó được nhiều lần. Thường thì những dòng chữ viết các lần trước không tẩy đi
được hết và vẫn còn có thể nhìn thấy dấu vết mờ mờ, nếu như không thể luận
ra được rõ ý. Vì thế, một bản viết trên giấy da cừu nạo cùng một lúc để lộ ra
nhiều tầng ý nghĩa trên một dòng ở cùng một chỗ. Palindrome là một từ hay
một ngữ mà đọc xuôi hay đọc ngược đều giống nhau (“radar” chẳng hạn). Đêm
thức để tang Finnegans của Joyce là một dải băng Mobius bằng da cừu nạo,
mang tính chất của một palindrome!
Cái zeitgeist bao trùm lí thuyết tương đối của Einstein đã lan tỏa ra khắp mọi
lĩnh vực của nền văn hóa phương Tây trước khi nó được chính thức, mặc dù là
thâm thúy đến khó hiểu, công bố đầy đủ vào năm 1905, tính chất dân chủ đã
bùng lên trong các tác phẩm hội họa của Cézanne và tiểu thuyết của Flaubert,
cũng như trong các hệ thống chính trị của châu Âu. Hệ thống tôn ti cứng nhắc,
hiển hiện rõ ràng trong các nền quân chủ đã dần tiến hóa thành các xã hội mềm
mại hơn, dựa trên các cơ sở rộng rãi hơn, lấy sự bình đẳng làm giả định nền
tảng trung tâm. Nhiều thế kỉ cho đến khi đó, đã tồn tại trong hội họa một trật tự
chặt chẽ về các bố cục của họa sĩ, cũng như thứ tự rành rõ về các nhân vật
trong tiểu thuyết của nhà văn; chủ đề chính của một bức vẽ có tầm quan trọng
tương đương nhân vật chính của một cuốn tiểu thuyết hay ông vua của một
quốc gia. Hệ thống tầng bậc lớp lang về các chủ đề của sự chú ý này trong hội
họa, văn chương và hệ thống chính trị đã bắt đầu phẳng dần ra trong nhiều thế
hệ, trước khi Einstein tuyên bố Dự luật về Quyền Bình đẳng của ông đối với
tất cả các hệ quy chiếu quán tính.
Có lí khi nói rằng sáng tạo ra những hình thức
mĩ học mới mẻ là hoạt động hữu ích cơ bản nhất
trong tất cả các loại hoạt động của con người.
Người nào sáng tạo ra những quy ước nghệ
thuật mới, chính là người đã tìm ra các phương
pháp giao tiếp giữa con người với nhau về
