(Các nhà khoa học đã ước tính rằng toàn bộ năng lượng do các nỗ lực cơ bắp
của tất cả loài người, cộng với các nhà máy điện hạt nhân, các lò luyện kim
dùng than đá trong một năm, khi gộp cả lại, cũng chỉ tương đương với vài tấn
vật chất. Còn năng lượng tinh thần dưới dạng các quá trình điện từ và điện hóa
trong não của tất cả loài người thì chỉ chiếm chưa đến một phần tỉ gam trong
một giây!)
Đến cuối năm 1905, Einstein đã đặt được nền móng cho hai thực thể hoàn
toàn mới, đó là continuum không-thời gian và sự tương đương khối lượng-
năng lượng. Chỉ trong vòng có mấy tháng, ông đã liên kết được không gian với
thời gian và ràng buộc được năng lượng với vật chất. Bằng cách này, bốn hòn
đá tảng nguyên thủy của cái pháo đài thực tại vật lí Newton bất khả chinh phục
- không gian, thời gian, khối lượng và năng lượng - giờ đây đã được kết hợp
thành hai thực thể nhị nguyên Einstein là không-thời gian và khối lượng-năng
lượng, mỗi một thực thế này được gắn kết bởi thứ keo đầy nghịch lí, đó là vận
tốc của một chùm sáng.
Từ năm 1907, Einstein bắt đầu trăn trở với suy nghĩ về khả năng hai thực thể
kép này của ông - không-thời gian và khối lượng-năng lượng - cũng là những
khía cạnh có quan hệ tương hỗ với nhau, bổ sung cho nhau. Ông linh cảm thấy
rằng continuum không-thời gian và sự tương đương khối lượng-năng lượng có
liên quan với nhau như thế nào đó, song ông chưa tìm ra được các phương tiện
để diễn tả mối quan hệ ấy bằng ngôn ngữ toán học. Khi đó, ông đã nói:
“Tự nhiên chỉ cho chúng ta thấy mỗi cái đuôi của
con sư tử. Nhưng tôi không mảy may nghi ngờ
rằng con sư tử đang ở đó, ngay cả khi nó không
để lộ toàn bộ thân hình mình ngay một lúc, chỉ vì
nó quá khổng lồ”.
Khi Eistein nói với Max Planck về cái mà ông đang cố gắng đạt được,
Planck đã đáp:
“Với tư cách là bạn rất lâu của ông, tôi phải
khuyên ông chớ nên làm điều đó, trước hết là
ông sẽ không thành công; thậm chí nếu ông
thành công, thì cũng chẳng có ai tin ông đâu”.
