Sẽ không chính xác nếu ta nói về tác động của khối lượng lên thời gian hay
không gian một cách riêng biệt, vì không gian và thời gian chỉ trình hiện như
những yếu tố khác nhau, tách biệt trong thế giới ba chiều của chúng ta mà thôi.
Trong thế giới bốn chiều của Minkowski, chúng tồn tại ở một dạng khác mà
giờ đây chúng ta gọi là không-thời gian. Bởi vì ngôn ngữ của chúng ta bị bó
buộc bởi thế giới ba chiều kinh nghiệm của chúng ta, cho nên đến giờ vẫn chưa
có một thứ ngôn ngữ thông dụng để nói về thuyết tương đối rộng và thực tại
mà nó giải thích. Các hình ảnh của nghệ thuật tiền phong và những hiểu biết
sâu sắc của vật lí phần lớn đều vượt quá năng lực của ngôn từ thông thường để
diễn đạt các ý tưởng này. Như Henri Bergson đã thốt lên sau khi dự một buổi
gặp gỡ trong đó lần đầu tiên ông được nghe nói về thuyết tương đối rộng: “Tôi
thấy trong công trình này không phải chỉ có một ngành vật lí mới, mà trên một
số phương diện, còn có cả một lối tư duy mới”.
Hình 22.2. (Bên trái) Không (Bên phải) thời gian nở ra ở gian co lại ở gần khối
lượng và gần khối lượng và co lại ở xa dãn ra ở xa nó.
