trong cái lò lửa ở lõi ngôi sao, là tiền đề quan trọng cốt tuỷ đầu tiên cho quá
trình tiến hóa của các loài trên trái đất. Các ngôi sao là tổ tiên nguyên thủy của
tất cả mọi dạng thức sống. Nhận thức này sinh từ bộ não màu xám ẩm ướt nặng
tới ba kilogam rưỡi của chúng ta, được cấu tạo từ những cháu chắt nhỏ xíu của
chúng. Có thể lần ngược cái cây phả hệ chằng chịt của ý thức đến tận nguồn
gốc của nó là các thiên hà. Các ngôi sao chết đi, tro bụi của chúng bắn tung
vào vũ trụ tối tăm và trở thành hạt giống tạo nên tôi và anh.
Khi tất cả hyđro mà một ngôi sao có thể có đã chuyển hóa hết, giai đoạn
trung niên diễn ra, ánh sáng ngôi sao mờ dần, bởi nguồn cung cấp nhiên liệu
cho lò phản ứng của nó đang nhanh chóng suy giảm. Ngôi sao trở nên thực sự
nặng hơn. Tương quan giữa các lực sống và chết bắt đầu thay đổi. Lực hấp
dẫn, nguồn lực của Thanatos, từ chỗ không nhìn thấy, dần dần mạnh hơn năng
lượng, nguồn lực của Eros. Ngôi sao trở thành một sao kềnh đỏ hấp hối, bước
vào giai đoạn già nua và bình lặng kéo dài trong hàng chục triệu năm. Nguồn
năng lượng cạn kiệt, nhiệt độ ngôi sao bắt đầu giảm xuống. Ánh sáng sao,
giống như ánh sáng chập chờn của một ngọn nến, nói một cách ẩn dụ, bắt đầu
nổ lép bép lụi dần, báo hiệu rằng ngôi sao đã đến gần ngày tận số của nó.
Sao, giống như người, có thể chết theo nhiều cách. Đối với một số ngôi sao,
cái chết đến dưới hình thức một vụ nổ dữ dội, gọi là sao siêu mới, một đại tai
biến mang tầm vóc vũ trụ, làm tan tành cả một ngôi sao khổng lồ và bắn tung
toé các mảnh vỡ của nó ra khắp bầu trời. Các sao siêu mới là nguyên nhân tạo
ra những nguyên tố nặng hơn sắt. Tuy nhiên, đối với hầu hết các ngôi sao cũng
như con người ta, cái chết là một sự kiện tương đối lặng lẽ hơn.
Khi năng lượng phát xạ trung bình của một ngôi sao tụt xuống thấp đến mức
không thể làm các nguyên tử của nó phát tán ra được nữa, thì lực hấp dẫn bắt
đầu hút và dồn chúng theo hướng về phía tâm của ngôi sao. Quá trình dồn nén
này cứ tiếp diễn mãi, cho đến khi, cuối cùng, ngôi sao trở thành cục than hồng
sắp tàn đặc quánh. Các electron của từng nguyên tử đơn lẻ phải chia sẻ khoảng
không gian với những electron khác cùng điện tích âm căm ghét nhau tới mức
ở một thời điểm nào đó, chúng phải đồng thanh gào lên: “Đủ rồi!”. Và kết quả
là các nguyên tử bị dồn nén, đang lạnh dần chấm dứt sự cuộn xoáy vào bên
trong và đạt tới một trạng thái cân bằng. Ngôi sao tạo bởi một thứ vật chất bị
nén chặt và có mật độ lớn đến mức nó làm “lõm” vùng không-thời gian ở
