còn hiển hiện trước các giác quan nữa. Mọi ý nghĩ đều là một sự ngẫm ngợi về
sau. Bất chấp bản chất nguyên thủy của nó, ý nghĩ giản đơn chính là đơn vị
đầu tiên, nhỏ nhất của tòa lâu đài đồ sộ sau này sẽ xuất hiện trong con người:
trí tuệ biết tự ngẫm.
Khi động vật có vú có được khả năng dựng nên những bức tranh tưởng
tượng trong đầu về những điều mình đã trải qua, thì chúng đã có thể thoát ra
được khỏi vòng giam cầm của hiện tại. Và thế là lần đầu tiên trong quá trình
tiến hóa, một dạng sống đã không những chỉ tồn tại trong không gian mà còn
cả trong thời gian. Trí nhớ nguyên thủy đã tạo nền móng cho việc lập kế hoạch,
lựa chọn, rút ra bài học kinh nghiệm qua phép thử-sai. Mùi vị cũng tăng cường
khả năng nhận dạng của động vật có vú với con cái chúng, và sự gắn kết các
thành viên của loài bắt đầu hình thành. Để cho nòi giống có thể sống sót được,
sự gắn kết đó là một bước phát triển đáng kể, đã vượt qua được một số thói
quen của lớp bò sát, mà một số loài thậm chí có thể xơi cả con cái của mình,
nếu như chúng tình cờ bò qua ổ trứng vừa mới nở. Với sự xuất hiện lần đầu
tiên của trí nhớ, bàn tay nặng nề của bản năng đã bắt đầu nhấc lên và trí thông
minh rón rén, bẽn lẽn xuất hiện trên hành tinh này.
Hai thùy khứu giác của võ não động vật có vú đang xuất hiện đã góp phần
làm tăng thêm sự mở rộng nhanh chóng của vỏ não, cái cơ quan đã tạo ra phát
minh lớn lao đầu tiên là kéo dãn được hiện tại ngược về phía trước đó. Quá
khứ đã tìm thấy được một nơi có một chuỗi các mùi vị đã được ghi nhớ lại.
Nói cách khác, vỏ não, thành tựu đỉnh cao của tiến hóa từ trước đến khi đó và
là điều kiện tiên quyết cho việc hình thành nên trí tuệ, có gốc rễ của mình từ
mùi vị. Như để chứng minh cho nguồn gốc khiêm tốn đó, các nơron thần kinh
từ mũi, duy nhất trong số tất cả các giác quan, được nối trực tiếp lên những
trung tâm vỏ não cao hơn.
Cho đến nay, vẫn còn tồn tại các dấu vết của mối liên hệ giữa mùi vị, chuỗi
thời gian và trí nhớ. Ví dụ, cho đến trước khi các đoàn truyền giáo đem đồng
hồ cơ khí đến vào thế kỉ mười bảy, trong hàng ngàn năm, người Trung Quốc và
Nhật Bản đã đo thời gian bằng thang độ của các mùi hương trầm. Không
những chỉ có thời khắc trong ngày mà ngay cả các tiết mùa trong năm và các
dấu hiệu hoàng đạo cũng lần lượt được chỉ ra bằng những mùi thơm đặc thù.
Vào những năm 30 của thế kỉ hai mươi, Wilder Penfield đã thực hiện một loạt
