ngạc nhiên là chính nghề phẫu thuật, một cách chỉ riêng nó mới có, đã chuẩn bị
cho tôi có thể đảm đương được nhiệm vụ ấy, bởi nhà phẫu thuật vừa là nhà
khoa học vừa là nhà nghệ sĩ. Phẫu thuật đòi hỏi một cảm quan mĩ học sắc sảo
đến tinh tế: trong nghề có câu châm ngôn rằng nếu một ca mổ “nom” không
đẹp, thì hầu như chắc chắn là nó không vận hành một cách hoàn mĩ. Bác sĩ
phẫu thuật do đó trông cậy chủ yếu vào hoạt động linh cảm thị giác-không gian
của bán cầu não phải. Đồng thời, nghề của chúng tôi rõ ràng là được đào tạo
một cách rất khoa học. Lập luận logic, suy đoán, tư duy trừu tượng của bán cầu
não trái là những hòn đá bắc cầu dẫn đến các nguyên lí chuyên sâu của cái kho
văn bản khoa học rộng bao la. Yêu cầu của nghề phẫu thuật, đòi hỏi tôi phải
liên tục chuyển di chuyển lại giữa hai chức năng bổ trợ nhau ấy của tâm lí con
người, đã phục vụ đắc lực cho tôi để thực hiện công trình này.
Dự định của tôi là nhằm tới các độc giả thiên về nghệ thuật muốn hiểu thêm
về vật lí hiện đại và các nhà khoa học muốn có một cái khung giá trị để thưởng
thức nghệ thuật. Vì ngôn ngữ của vật lí là cực kì chính xác, đối lập với ngôn
ngữ khơi gợi của nghệ thuật, tôi đã phải bắc nhiều “cây cầu” bằng kho từ vựng
chung của hai lĩnh vực. Để đạt được việc này, đôi khi tôi phải mở rộng ý nghĩa
của các thuật ngữ khoa học và thỉnh thoảng phải kéo dãn chúng ra trở thành
các ẩn dụ thi ca. Đồng thời, tôi cũng đã phải nói rất cụ thể khi diễn giải một tác
phẩm nghệ thuật, điều này làm cho người ta thấy có vẻ tôi tin rằng diễn giải
của mình là diễn giải duy nhất đối với tác phẩm đó. Ngược lại, tôi biết rằng
diễn giải của tôi chỉ là một trong nhiều diễn giải và mong nó sẽ làm phong phú
thêm các diễn giải khác. Ghi nhớ như vậy trong tâm trí, tôi mong nhận được sự
lượng thứ phần nào của các chuyên gia ở cả hai lĩnh vực. Mượn lời của
William Blake
, “xin hãy tha thứ cho cái mà các bạn không tán thành và xin
hãy yêu quý tôi về việc đã nhiệt tình dốc hết tài sức của bản thân”.
Khi tôi viết mấy câu cuối cùng trên, mà hài hước thay chúng lại xuất hiện
trước tiên trong cuốn sách, thật khó có thể tin rằng cái công trình hút trọn thời
gian công sức này của tôi đã hoàn thành. Tôi mong bạn khi đọc cuốn sách này
sẽ thấy thích thú như khi tôi viết ra nó.
LEONARD SHLAIN
Thung lũng Mill, California
