luật tối cao không thể đảo ngược, mọi hành động
của tự nhiên đều phải tuân lệnh ngươi trong một
quá trình ngắn đến hết mức không thể ngắn hơn
được nữa. Ai tin nổi rằng một không gian nhỏ bé
dường ấy lại chứa hết toàn bộ hình ảnh của vũ
trụ..”.
Tuy nhiên, những cống hiến lâu bền nhất của Leonardo cho kho tàng kiến
thức của chúng ta về ánh sáng đã không được viết ra bằng lời, mà có thể nhìn
thấy từ các bức họa của ông. Leonardo có thể chắt ra từ bút lông và sơn màu
một thứ ánh sáng mang một phẩm chất hiếm có. Không một họa sĩ nào trước
đó cũng như sau này đạt được cái vẻ trắng mờ huyền bí của cái không gian xa
vắng ấy. Những khung cảnh không thể diễn tả nổi của các ngọn núi xa, sự
tương tác lặng thầm của một thứ ánh sáng nhẹ như hơi trên nét cười mỉm của
một người đàn bà, chùm bước chạy dập dờn như sóng của một con ngựa trong
các bức tranh của ông - tất cả đều tắm trong một thứ ánh sáng cùng một lúc
vừa đại diện cho cái thế giới nhìn thấy được này, vừa chứa đựng những sắc thái
nhòa chồng làm cho tác phẩm của ông gần như thuộc về một thế giới khác.
Newton thì ngược lại; ông đã viết hẳn một chuyên luận hoàn chỉnh về ánh
sáng trong cuốn Quang học (Opticks) của mình xuất bản năm 1704. Thường
thì ông không mấy quan tâm đến việc quan sát các hiệu ứng của ánh sáng, mà
là tìm hiểu bản chất của nó. Bằng việc cho ánh sáng mặt trời chiếu qua một
chuỗi các lăng kính đặt trong phòng tối, ông đã có nhiều khám phá dựa trên
những câu hỏi bắt đầu từ thời của Leonardo, Newton còn đi xa hơn và giải
thích được tại sao ánh sáng trắng lại có thể được phân tách thành nhiều màu
khác nhau nhờ sự khúc xạ. Trước Leonardo và Newton, thuật giả kim đóng vai
trò là kho kiến thức của châu Âu về quang học. Nhưng các nhà giả kim luôn
luôn viện đến những thuật ngữ tâm linh để giải thích hiện tượng cầu vồng của
lăng kính. Với sự chính xác của toán học, Newton đã nhiều lần thực hiện được
cái mà Leonardo đã thể hiện trong những bức vẽ hàm súc của mình.
Mặc dù Newton rất sáng tạo, nhưng trong hai ông, Leonardo mới là người
có trí tưởng tượng phong phú hơn. Tôi ngờ rằng các phát minh kĩ thuật và
khám phá khoa học của ông đã không được các nhà nghiên cứu lịch sử khoa
học công nhận một cách thỏa đáng bởi vì Leonardo đã vượt trước rất xa thời
