hiện, họ sẽ thấy rằng thụt lùi không phải là rào cản mãi mãi, mà chỉ là tín
hiệu cho thấy họ cần tiếp tục học.
Khả năng tự nhận biết khó khăn và thất bại trở nên đặc biệt quan trọng
khi chúng ta cá cược với bản thân. Khi đối đầu với thất bại, chúng ta phải
tỏ thái độ: “À! Ta vừa tìm ra điểm không ổn nằm ở đâu”, chứ không phải
“Trời ơi, mình lại thất bại cay đắng rồi”. Chúng ta cần coi những bước lùi
là người dẫn đường, chứ không phải là chiếc phanh cản trở.
Thất bại cho chúng ta biết mình cần cố gắng và kiên trì hơn nữa. Đôi khi,
nó là tín hiệu để ta thay đổi chiến lược hoặc thủ thuật. Không bao giờ được
coi thất bại là dấu hiệu của sự thất bại mãi mãi. Chẳng hạn: bạn thấy mình
đang nhìn chằm chằm vào chiếc kem ăn dở trên tay. Bạn kết luận rằng vì
đằng nào cũng không trụ được với kế hoạch ăn uống nên cứ ăn cũng chả
sao? Hay bạn kết luận rằng nếu cảm thấy khó kiềm chế cơn thèm khi đi
ngang qua cửa hàng kem, tức là mình phải thay đổi đường đi? Kết luận đầu
tiên đóng vai trò là chiếc phanh cản trở tiến bộ của bạn, trong khi kết luận
thứ hai mang lại định hướng đúng đắn giúp bạn điều chỉnh chiến thuật của
mình.
XÂY DỰNG CÁC KỸ NĂNG CẢM XÚC
Chúng ta hãy quay trở lại điểm thảo luận ban đầu để kết thúc quá trình
khám phá sự tự chủ. Henry đang nhìn chằm chằm vào miếng sôcôla bóc dở.
Mắt, miệng và các vị giác đang xui khiến lý trí phải thỏa mãn các nhu cầu
bản thân. Anh muốn ăn miếng sôcôla này. Để biết liệu tình trạng của Henry
có phải do di truyền chi phối hay không, hãy quay trở lại với nghiên cứu về
những chiếc kẹo dẻo.
Nghiên cứu hiện đại cho thấy con người thường hành động theo các
phương thức khác nhau, phụ thuộc vào hoàn cảnh. Tuy nhiên, theo Mischel
và Bandura, các phương thức này ít bị coi là những đặc điểm tính cách hay
những xung động mà cần được coi là những hành vi có thể sử dụng kỹ
năng để điều chỉnh. Hệ thống đầu tiên trong hai phương thức này được các
nhà khoa học gọi là hệ thống “mất bình tĩnh” hay “thoát chạy”. Chúng giúp
