chúng ta tồn tại sau những thất bại. Khi gặp nguy hiểm, chẳng hạn gặp một
con hổ, hệ thống “thoát chạy” thống lĩnh, não đưa máu đến tay và chân,
nhịp tim và huyết áp tăng, và dù muốn hay không, cơ thể bắt đầu sản xuất
ra cholesterol – hiện tượng khi gặp phải những chấn động cảm xúc.
Ly kỳ hơn, khi hệ thống “thoát chạy” hoạt động, máu tràn từ não về phía
tay chân, chúng ta bắt đầu dựa vào một vùng não rất nhỏ, có tên là hạch
hạnh nhân để thay thế cho việc “suy nghĩ”. Khi vùng hạch hạnh nhân nắm
quyền kiểm soát, chúng ta không thể xử lý thông tin trong trạng thái bình
tĩnh và tập trung được nữa. Vùng hạch hạnh nhân hay não “bò sát” của
chúng ta được tạo ra để dành cho tốc độ thay vì suy ngẫm hay hoàn thành
những kỹ năng nhận thức cao hơn. Nó có nhiệm vụ xử lý các quá trình cảm
xúc xảy ra nhanh chóng vốn khơi lên những phản ứng chống đối và trốn
thoát. Vùng hạch hạnh nhân khiến chúng ta hành động theo trực giác. Khi
nhìn thấy một con hổ, chúng ta vội nổ súng rồi sau đó bỏ chạy. Hệ thống
mất bình tĩnh/thoát chạy này phát triển sớm và thường chiếm ưu thế khi
chúng ta còn nhỏ.
Hệ thống thứ hai, còn được gọi là hệ thống “bình tĩnh” hay “suy nghĩ”,
giúp chúng ta trong những thời kỳ cân bằng. Nó trung tính về mặt tình cảm
và được thiết kế cho các quá trình nhận thức ở mức cao. Vì thế, nó giúp
chúng ta phát triển chứ không chỉ tồn tại. Chúng ta sử dụng vùng não này
khi vừa cúi xuống nhặt rau vừa nói chuyện với bạn bè. Hệ thống này không
phù hợp trong trường hợp con hổ xuất hiện. Hệ thống “suy nghĩ” của chúng
ta thường chậm và luôn có sự suy tính, bắt đầu phát triển khi trẻ lên bốn.
Mặc dù hai hệ điều hành này khác nhau và đều thực hiện nhiệm vụ hoàn
hảo như nhau, nhưng khi bạn có đồng thời hai thứ gì đó trong tay, bạn có
nguy cơ không sử dụng đúng cái cần thiết. Khi con hổ xuất hiện, bạn vẫn
không hề nhúch nhích, vừa thầm ngưỡng mộ tốc độ của nó, bạn vừa cẩn
trọng suy tính: “Để xem nào, nếu mình mà leo lên cái cây kia, có khả năng
là…” Nhưng đã quá muộn, bạn trở thành miếng mồi cho con hổ. Điều đáng
tiếc xảy ra khi hệ thống “suy nghĩ” của bạn cản trở sự kiểm soát của hệ
thống “thoát chạy”.
