xạ với sự yêu hay ghét đồ ăn Trung Quốc, và cảm giác này vẫn tồn tại sau
50 năm. Tóm lại, sở thích này có thể học được và mang tính bền vững.
Trong khi thí nghiệm của Pavlov kết hợp tiếng chuông với một điều gì
đó mang tính tích cực (thức ăn), các nhà nghiên cứu khác lại sử dụng ám
hiệu này để báo hiệu một điều gì đó ít được mong đợi như điện giật. Khác
với suy nghĩ của nhiều người, nỗi sợ hãi và đau đớn hóa ra còn gây ra nhiều
thay đổi sở thích. Trong cuốn tiểu thuyết A Clockwork Change (Thế giới
cuồng loạn), Alex ‒ một tên du côn nguy hiểm, đã trải qua một “phương
pháp điều trị đáng sợ”. Alex đã nôn thốc nôn tháo khi đang uống thuốc vì
các bác sĩ của nhà tù đã chiếu những cảnh bạo lực trong tiếng nhạc bản
giao hưởng số chín của Beethoven. Phương pháp này có hiệu quả đến mức
Alex không thể tự vệ hay thậm chí không thể thưởng thức âm nhạc
Beethoven nữa.
Phương pháp này có tính mới lạ hơn là tính hữu dụng. Mặc dù sự những
kết hợp tiêu cực có thể thay đổi hoàn toàn các sở thích nhưng bạn sẽ không
tìm thấy một bậc thầy xoay chuyển nào sử dụng các phương pháp đáng sợ
hoặc hung bạo. Họ sẽ sốc cổ áo và quay đối tượng trên không chăng?
Không. Họ không sử dụng những biện pháp gây đau đớn bởi họ là những
người tốt bụng, có đạo đức và trách nhiệm.
Nếu không được sử dụng những chiếc gậy chắc làm công cụ để lôi người
khác ra khỏi những hành vi sai trái thì chúng ta sẽ phải làm cách nào? Có
hai cách rất hiệu quả và hợp lý giúp con người thay đổi phản ứng đối với
những hành vi trung tính hay có hại trước đó: tạo ra kinh nghiệm mới và
động lực mới.
TẠO KINH NGHIỆM MỚI
Kiến thức ít ỏi là một điều nguy hiểm. Đôi khi, mọi người có ác cảm với
một hành vi mới bởi họ thiếu thông tin đầy đủ để đánh giá chính xác. Họ
tưởng tượng về hành vi mới và những dự đoán của họ mang tính tiêu cực.
Nhưng đáng tiếc là họ thường sai lầm.
