Giúp mọi người thử hành vi mới
Ác cảm đối với một hành vi mới là điều hoàn toàn bình thường. Một
người bình thường thường không biết mình nên làm gì để có cuộc sống
hạnh phúc hơn. Chính hạn chế này ngăn cản họ có được cuộc sống đó.
Thực tế, nhà tâm lý học Daniel Silbert đã gây dựng sự nghiệp bằng việc
chứng minh con người hầu như không có khả năng phỏng đoán sự yêu/ghét
của chính mình. Ví dụ, nhiều đối tượng nghiên cứu cho rằng nếu thu nhập
của họ tăng thêm 30 nghìn đô-la thì họ sẽ sống hạnh phúc hơn. Họ cũng
cho rằng việc tăng 30 phút đi bộ mỗi ngày là một sự đầu tư không đáng.
Nhưng nghiên cứu của tiến sĩ Silbert đã chỉ ra thu nhập tăng thêm không
khiến người ta cảm thấy hạnh phúc bằng tăng thời gian đi bộ hàng ngày.
Hàng ngày, tiến sĩ Silbert luôn gặp những người không thể biết trước
được niềm hạnh phúc. Công việc của bà là yêu cầu những công dân ở
Delancey làm những việc mà họ không thích. Ví dụ, các tội phạm tù chung
thân không hề có khái niệm là sống theo pháp luật. Khi họ thử tưởng tượng
điều đó, họ sẽ mắc sai lầm trong dự đoán. Họ cho rằng cuộc sống ấy không
khác so với cuộc sống hiện tại, thậm chí còn kinh khủng hơn. Phải lau chùi
toa lét và phải từ bỏ niềm vui gây tội ác hay nàng tiên nâu. Họ không thể
tưởng tượng được niềm vui khi được tăng lương, sở hữu một căn nhà hay
bất cứ điều gì trong cuộc sống tuân theo pháp luật mà họ chưa từng trải
qua.
Silbert phải mất rất nhiều thời gian để phác họa bức tranh toàn cảnh của
Delancey. “Hãy tin tôi”, bà nói, “Rồi bạn sẽ cảm thấy thích thú. Khi ra khỏi
đây, bạn sẽ có bằng tốt nghiệp trung học, biết chữ, biết thế nào là hòa nhạc
hay bảo tàng, sẽ học thành thạo ba nghề và làm quen với hàng chục nghề
khác. Bạn sẽ có hàng tá bạn mới. Bạn chỉ cần ký vào đây”.
Đưa ra những lý lẽ như vậy không hề khó, nhưng thông qua lời nói để
thuyết phục người khác tin tưởng lại không hề đơn giản bởi đối tượng là
những người không hiểu ngôn ngữ này. Bạn đang mô tả hoạt động và kết
quả mà họ không có khung đối chiếu, và bạn yêu cầu họ ngay lập tức phải
