Ôi! Chua chát!
Charles Péguy than: “Tôi đau thận cần nghỉ hai tháng. Nhưng nếu
tôi nghỉ thì mất cái đà viết”. Đau xót chưa?
*
“Nếu nghỉ thì mất cái đà viết”, Péguy lo như vậy, nhưng tôi
khuyên bạn mất thì mất, bạn cũng phải nghỉ, mặc dầu tôi biết rằng,
viết đương có đà mà phải ngưng hàng tháng thì bực lắm, và khi viết
tiếp, đã khó nhọc, lại kém hay. Bạn cần phải nghỉ để tránh khỏi chết
sớm; còn như muốn tránh đau thì hãy nghe Dumas-con khuyên
“Mỗi ngày anh nên đi bộ hai giờ, mỗi đêm ngủ bảy giờ; ngủ một mình
thôi; hễ thức thì dạy liền(.,) Đói mới ăn, khát mới uống, và luôn ăn uống
chậm chậm (…).”
Ông lại căn dặn thêm:
“Dưới hai chục tuổi đừng gần đàn bà, ngoài tứ tuần cũng nên xa họ”
Chà, ông lão đó thật là kỹ lưỡng quá, thọ đến ngoài bảy chục
cũng là phải!
Đã có một thời, nhiều văn nhân nước nhà ca tụng sự trụy lạc, hô
hào rằng phải ăn chơi, phải “bốc đồng”, phải làm nô lệ cho phù
dung tiên tử, phải mài miệt trong các xóm bình khang, phải như thế
thì hứng mới tới, mới có thể sáng tác được, mới đáng mang cái danh
hiệu nghệ sĩ. Phong trào ấy lan khắp nơi, thậm chí tới Vũ Ngọc
Phan, một nhà văn đứng đắn cũng còn bênh vực họ:
“Trên đường nghệ thuật, trên con đường muôn ngả, người nghệ sĩ dùng
cách nào để đi tới được nơi sáng suốt và hái cho nhân loại những thứ quả
quý nhất thì thôi, ta không nên trách sao họ lại uống rượu, sao họ lại hút
thuốc, sao họ lại không sống một cách vệ sinh như ta”.
Trong đoạn nầy, tôi không đứng về phương diện luân lý, cũng
không đứng về phương diện xã hội, chỉ xin xét cái lợi của nhà
văn.Theo tôi, chưa chắc đã cần rượu mạnh, nha phiến, mỹ nhân để
kích thích mới có thể sáng tác được; nhưng tôi chắc hễ phí sức và phí
