việc thờ cúng hình ảnh và sự đa cảm trong một thuyết thần học phức tạp về
trí tuệ (Sankara, người sáng lập thần học Ấn giáo, ra đời vào khoảng năm
788 trước CN ở Malabar). Vậy miền Nam Ấn Độ là vùng đất cũ hay mới?
Đó là vùng đất mới, vẫn chưa từng được sáp nhập vào xã hội Ấn Độ cổ tiền
đề cho tới giai đoạn tồn tại cuối cùng của xã hội đó, vào thời Đế chế
Maurya “chính quyền trung ương” của nó (khoảng 323-185 trước CN).
Xã hội Syria cổ sinh ra hai xã hội thừa kế, Ả Rập và Iran, mà sau này,
như chúng ta đã biết, xã hội thành công hơn đã nuốt chửng người anh em
của nó. Nền văn minh Iran đã đạt được sự hưng thịnh nhất ở những khu vực
nào? Hầu như tất cả những thành tựu vĩ đại của nó trong chiến tranh, chính
trị, kiến trúc và văn chương đều nảy sinh ở một trong hai đầu của thế giới
Iran - Hindustan hoặc Anatolia - và lên tới đỉnh điểm trong thời kỳ Đế chế
Mughal và Ottoman. Vị trí của các thành tựu này đều nằm trên vùng đất
mới, bên ngoài phạm vi nền văn minh Syria cổ tiền đề; các vùng lãnh thổ
này có xuất xứ từ xã hội Ấn giáo và xã hội Cơ Đốc Chính thống. Bằng cách
so sánh những thành tựu này với lịch sử của nền văn minh Iran ở những
vùng lãnh thổ trung tâm của nó, chẳng hạn như ngay tại Iran, ta sẽ thấy
vùng đất cũ thừa kế từ nền văn minh Syria cổ này hoàn toàn không có gì
nổi bật.
Còn nền văn minh Cơ Đốc Chính thống đã thể hiện sinh lực sung mãn
nhất ở những vùng lãnh thổ nào? Một cái nhìn lướt qua lịch sử sẽ cho ta
biết, trung tâm sức mạnh của nó nằm ở nhiều khu vực khác nhau qua những
thời kỳ khác nhau. Vào giai đoạn đầu sau khi mọc lên từ thời kỳ quá độ hậu
Hy Lạp cổ, đời sống của xã hội Cơ Đốc Chính thống diễn ra náo nhiệt nhất
ở các khu vực trung tâm và phía đông bắc của cao nguyên Anatolia. Kể từ
đó, khoảng giữa thế kỷ thứ 9 trở đi, trung tâm sức mạnh chuyển từ phía
châu Á sang phía châu Âu của eo biển và, được coi là khởi thủy của xã hội
Cơ Đốc Chính thống, nó dừng lại ở bán đảo Balkan. Tuy nhiên, đến thời
cận đại, tầm quan trọng lịch sử của xã hội Cơ Đốc Chính thống khởi thủy
tụt lại rất xa so với phân nhánh hùng mạnh của nó ở Nga.
