viên trong xã hội dần định hình được sự khác biệt giữa chúng với các thành
viên khác. Cuối cùng, ta sẽ không thể thấu hiểu ý nghĩa bất kỳ hành vi nào
của một thành viên cụ thể dưới một thử thách cụ thể nếu không tính đến
hành vi tương tự hoặc không tương tự của các thành viên khác, cũng như
nếu không coi những thử thách liên tiếp ấy là một chuỗi sự kiện trong tiến
trình phát triển của toàn bộ xã hội.
Phương pháp lý giải các sự kiện lịch sử này có lẽ sẽ rõ ràng hơn với
một ví dụ cụ thể, xuất phát từ lịch sử của các quốc gia - đô thị Hy Lạp cổ
trong vòng bốn thế kỷ từ năm 725-325 trước CN.
Không lâu sau thời điểm khởi đầu thời kỳ này, tất cả thành viên trong
rất nhiều đô thị nói trên đều phải đối mặt với áp lực dân số đè nặng lên sinh
kế. Phương tiện mưu sinh của người Hy Lạp cổ lúc bấy giờ hầu như phụ
thuộc hoàn toàn vào việc trồng trọt một số sản phẩm nông nghiệp để tiêu
thụ trong gia đình. Khi cơn khủng hoảng lương thực xảy ra, chính quyền
các thành phố khác nhau đã chống chọi với nó theo những cách khác nhau.
Một số thành phố, như Corinth và Chalcis, cắt giảm dân số dư thừa
bằng cách chiếm đóng những khu vực canh tác nông nghiệp ở hải ngoại
như đảo Sicily, miền Nam nước Ý, đảo Thrace và những nơi khác làm
thuộc địa. Do đó, có thể nói những vùng thuộc địa của Hy Lạp cổ được
thành lập đơn giản là nhằm mở rộng vùng lãnh thổ địa lý của xã hội Hy
Lạp cổ mà vẫn không thay đổi đặc tính của nó. Ngược lại, một số cộng
đồng khác chọn giải pháp thay đổi cách sống của họ.
Ví dụ như Sparta, đã thỏa mãn cơn khát đất của các công dân bằng
cách tấn công và chinh phạt những người láng giềng Hy Lạp gần nhất. Kết
quả là Sparta chỉ giành được thêm đất đai với cái giá phải trả là những cuộc
chiến tranh dai dẳng với các nước lân cận. Để tránh những cuộc chiến tranh
liên miên ấy, chính quyền Sparta buộc phải quân sự hóa đời sống của người
dân từ trên xuống dưới, bằng cách thành lập và thích nghi với những tổ
chức đồng minh nguyên thủy, thường là với một số cộng đồng Hy Lạp gần
đó, trong khi tại những khu vực khác, hình thức liên minh này đang dần
biến mất.
