khu rùng, đi tới những cồn cát và trút nắm xương tàn ở đó - hoặc tìm ra
những vùng đất mà hậu duệ của họ sau này gọi là “đất xấu” khi rừng rậm
gục ngã dưới lưỡi rìu của họ. Đối với người nguyên thủy, thách thức của
rừng cây ôn đới thực ra còn khủng khiếp hơn các vùng thảo nguyên lạnh
giá; và ở Bắc Mỹ, con đường ít gặp phải kháng cự nhất cuối cùng đã dẫn họ
tiến về cực Bắc, vượt qua các khu rừng phía bắc để phát hiện vận mệnh của
mình trong việc sáng tạo ra nền văn minh Eskimo để đáp ứng lại thách thức
của vành đai Bắc Cực. Tuy vậy, những gì đã xảy đến với người nguyên
thủy không chứng minh rằng thách thức của rừng rậm Bắc Âu là vượt quá
năng lực đáp trả tích cực của con người; vì những người rợ tiếp bước họ đã
có sự bổ sung thật ấn tượng về mặt công cụ và kỹ thuật, có thể là từ những
nền văn minh mà họ đã va chạm, cho tới khi những người tiên phong của
nền văn minh Tây phương và Cơ Đốc Chính thống Nga “đến, thấy và chinh
phục”.
Trong thế kỷ thứ hai trước CN, đội tiên phong phía nam của rừng rậm
Bắc Âu trong thung lũng sông Po bị chinh phục bởi quân tiên phong La Mã
sau khi đã từng đánh bại các tổ tiên họ. Sử gia Hy Lạp cổ Polybius, người
đã viếng thăm xứ sở này ngay sau khi nó được khai phá, đã vẽ ra một sự
tương phản gay gắt giữa đời sống kém hiệu quả và bần cùng của các tổ tiên
Gallic của người La Mã, mà những đại diện cuối cùng còn sống sót của họ
vẫn còn đang trải qua đời sống này trong những khu rừng hẻo lánh dưới
chân dãy Alps, với sự trù phú của những vùng lãnh thổ lân cận đã thuộc về
tay người La Mã. Bức tranh tương tự cũng thường xuyên được vẽ ra ở đầu
thế kỷ 19 nêu bật sự tương phản giữa thất bại trong bần cùng của người da
đỏ với sức sống mạnh mẽ của những người tiên phong Mỹ gốc Anh trong
những khu rừng nguyên thủy ở Kentucky hoặc Ohio.
Khi chuyển từ môi trường tự nhiên sang môi trường con người, chúng
ta cũng thấy điều tương tự. Một thách thức đã từng đánh bại một phản ứng,
về sau lại được chứng minh rằng không phải là không thể vượt qua bởi một
đáp trả thắng lợi của một địch thủ đến sau.
