như không thể nào hình dung ra việc anh ta có thể làm chủ trò chơi mà anh
ta đang theo đuổi. Không phải người thợ săn và con chó săn, mà chính là
một nhà nông với chú chó canh nhà mới có đủ năng lực thực hiện bước
chuyển biến xa hơn thành người chăn cừu và chú chó chăn cừu. Chính
người nông dân làm chủ nguồn lương thực ngũ cốc mới có thể hấp dẫn
được những loài động vật nhai lại như bò hoặc cừu, vốn không bị thu hút
bởi thịt của người thợ săn như loài chó.
Chứng cứ khảo cổ ở Anau cho thấy bước tiến hóa xã hội tiếp theo diễn
ra ở Transcaspian vào thời điểm mà thiên nhiên hoang dã lại giương móng
vuốt khô hạn của nó lên lần thứ hai. Nhờ thành tựu thuần hóa các loài nhai
lại, con người sống trên thảo nguyên Á-Âu đã có khả năng khôi phục lối
sống du cư mà anh ta đã từ bỏ trong bước tiến hóa trước đó từ thợ săn thành
người trồng trọt, và để phản ứng lại tác động sâu sắc hơn của thách thức cũ,
anh ta đã tận dụng khả năng cơ động mới được tái phát hiện theo hai cách
hoàn toàn khác nhau. Một số nông dân trồng trọt trên ốc đảo Transcaspian
chỉ đơn giản sử dụng khả năng cơ động của mình để di cư từng bước - họ
cứ di chuyển xa dần khi khí hậu khô hạn có khuynh hướng ngày một gia
tăng độ khắc nghiệt - và như vậy họ luôn luôn bám theo môi trường tự
nhiên để có thể tiếp tục lối sống hiện có của mình. Họ thay đổi môi trường
sống để khỏi phải thay đổi lối sống. Nhưng một bộ phận khác thì đáp trả lại
thách thức này theo một kiểu cách táo bạo hơn. Họ từ bỏ những ốc đảo nay
đã không còn cư ngụ được nữa, cùng với gia đình và bầy gia súc của họ
phiêu lưu trên bề mặt không thể định cư của thảo nguyên. Tuy nhiên những
người này không dấn thân để tìm kiếm một vùng ven ở xa hơn. Họ từ bỏ
những sản phẩm cũ của nông nghiệp trồng trọt cũng như tổ tiên họ đã từ bỏ
những sản phẩm từ săn bắn, và gắn bó chặt chẽ cuộc đời mình với nghệ
thuật mà họ vừa khám phá, đó là nghệ thuật chăn nuôi. Họ phân tán ra khắp
thảo nguyên, không phải để trốn chạy khỏi các đường ranh giới của nó, mà
để biến nó thành quê hương của mình. Họ trở thành những người du mục.
Khi so sánh mức độ văn minh của những người du mục đã từ bỏ nông
nghiệp và giữ lấy đất thảo nguyên với những người anh em của họ đã chọn
