những người Cơ Đốc giáo Monophysite ở Armenia, Mesopotamia, Ai Cập
và Abyssinia, cùng với những người Cơ Đốc giáo Nestoria ở Kurdistan và
những người cựu Nestoria ở Malabar, cũng như các tín đồ Do Thái giáo và
người theo đạo Parsee; nhóm thứ hai bao gồm các tín đồ Phật giáo Lạt ma
Đại thừa ở Tây Tạng và Mông Cổ cùng với Phật giáo Tiểu thừa ở Ceylon,
Burma, Siam và Campuchia, cùng với các tín đồ đạo Jain ở Ấn Độ.
Một điều thú vị cần lưu ý là khi trở về với điển hình năm 775 trước
CN, chúng ta phát hiện ra rằng, số lượng và đặc điểm nhận diện của các
cộng đồng trên bản đồ thế giới lúc đó gần như tương đồng với ngày nay. Về
căn bản, bản đồ thế giới của các cộng đồng này đã không thay đổi kể từ lần
xuất hiện đầu tiên của xã hội phương Tây. Trong cuộc đấu tranh sinh tồn,
xã hội phương Tây đã dồn các đối thủ đương thời của nó vào chân tường và
phong tỏa chúng bằng uy thế kinh tế và chính trị, nhưng nó vẫn chưa thể
buộc chúng đầu hàng về mặt văn hóa. Dù phải chịu sức ép nặng nề, nhưng
chúng vẫn giữ được linh hồn của mình.
Kết thúc luận điểm này, chúng ta có thể kết luận như sau: cần phân
biệt rõ ràng giữa hai mối quan hệ: mối quan hệ giữa các cộng đồng trong
cùng một xã hội và những mối quan hệ giữa các xã hội với nhau.
Và giờ đây, sau khi khảo sát sự bành trướng của xã hội Tây phương về
không gian, chúng ta cần phải xem xét sự bành trướng của nó về mặt thời
gian. Lần này chúng ta gặp phải thực tế là không thể biết trước tương lai
của nó, thực tế ấy đã hạn chế rất nhiều lượng kiến thức về xã hội phương
Tây, hay về bất kỳ một xã hội nào khác đang tồn tại mà nghiên cứu của
chúng ta có thể phải khảo sát. Do đó, chúng ta đành phải tự hài lòng với
việc tìm hiểu điểm khởi đầu của xã hội Tây phương này.
Khi lãnh thổ của Charlemagne bị chia xẻ giữa ba người cháu trai của
ông sau hiệp ước Verdun năm 843, Lothaire - người cháu lớn nhất - đã
được quyền sở hữu hai thủ phủ Aachen và Rome và ở giữa, nối liền hai
phần lãnh thổ này, Lothaire được chia một vùng đất băng ngang qua bề mặt
Tây Âu từ cửa sông Tiber và sông Po đến cửa sông Rhine. Lãnh thổ của
Lothaire vẫn được coi là một trong những khu vực có vị trí địa lý và quá
